CHAPTER 6 -NHÀ HOANG

NHÀ HOANG --PHẦN 1

"Họ cần phải sống trước khi còn đủ khả năng lo liệu cho cái chết "

 [they got to live before they can afford to die---Grapes of Wrath. P. 71]

   Mục sư Casy (Reverend nguyên văn) cùng Tom Con đứng trên đồi nhìn xuống khu vực gia đình Joad. Căn nhà chẳng hề sơn phết mất đi một góc, hình như bị sức mạnh nào đẩy khỏi cái nền nhà, nên sập về một phía. Cái cửa sổ còn đóng trơ vơ nổi bật lên đường chân trời. Mấy cái hàng rào cũng chẳng còn.  Cây bông mọc lên trong vườn ngay ngôi nhà đó. Bông mọc sát cái chuồng bị sập. Căn nhà  nát vẫn còn vị trí, nhưng bông mọc um tùm gần như che luôn nó. Vườn xưa đâu từng âm vang tiếng chân bầy trẻ nô đùa, tiếng vó ngựa dồn dập mỗi lúc về chuồng cùng tiếng bánh xe lăn kẻo kẹt? Giờ này có ai đã canh tác ngay trên nền đất xưa, những lùm là bông xanh đậm, đầy bụi bậm đang mọc dưới kia ? Tom trố mắt nhìn khá lâu vào bụi liễu tả tơi cạnh cái máng ngựa khô rang nằm tại cái nền xi măng mà nơi đó cái bơm nước.

Joad kêu lên:

-Chúa Ôi !

-có chuyện gì xảy ra nơi đây rồi !sao không còn ai ở đó ?

  Nói xong anh ta bươn bả xuống đồi, thầy Casy cũng vội chạy theo. Cái mái kho, trống không, một ít rơm khô còn sót lại trên nền và đằng cái chuồng lừa đằng góc kia. Anh vừa nhòm vào trong thì bầy chuột nhốn nháo chạy núp vào dưới rơm. Anh dừng lại một lát trước mái vào mái che đựng đồ dùng, không còn thứ nào ở đây- một cuộn cỏ khô còn sót lại đằng góc kia. Một cái vòng sắt từ cái cào cỏ, một cái choàng cổ cho la bị chuột gặm, một thùng dầu đã cạn chỉ còn một lớp cặn bẩn đầy bụi lóng lại, và một bộ áo treo đã rách còn móc trên chiếc đinh.

-Chẳng còn gì cả ! Joad than.

Thầy Casy lên tiếng

-nếu như ta vẫn còn là người thầy ta sẽ thưa Chúa Toàn Năng sao không với tay cứu người . Giờ ta không biết chuyện gì. Ta xa  lâu rồi nên chẳng biết chuyện gì nơi đây.

Cả hai đi tới cái giếng ống bê tông, có nắp, rồi chạy thẳng ra cánh đồng bông xem cho rõ.

Nhiều nùi bông bắt đầu ra , rõ ràng  đất này đang được ai canh tác .

  -nhà con chưa bao giờ trồng thứ gì nơi này, -Joad giải thích

 -chỗ này, gia đình con luôn để trống. Ủa sao lại không thấy dấu ngựa nào qua vạt bông này cả?

    Họ dừng lại nơi cái máng khô nước, không có cây cỏ dại nào mọc nỗi dưới đáy cái máng gỗ nứt nẻ . Trên miệng cái giếng, mấy chốt sắt giữ cần bơm, vươn cao; những sợi dây rỉ, mấy cái chốt cũng  mất. Joad nhìn sâu vào giếng, thử hét to xong lắng nghe tiếng vọng . Anh thả thêm một viên đá xuống giếng, nghe động tĩnh.

-Giếng này trước đây ngon lắm thầy à  -anh nói như nhắc lại với chính mình.

-Nhưng sao không nghe tiếng nước dội lại ?

Hơi lưỡng lự, anh không dám bước vào căn nhà trống.  Anh tiếp tục thả thêm nhiều hòn đá xuống giếng:

  -có thể gia đình con chết hết rồi ! -anh lo bấn lên.

 -nhưng có người bảo rằng có ai nhắn gì con mà ?

 -có thể nguòi nhà con để lại bức thư nào đó  hay làm dấu gì đó trong  căn nhà này chăng ? không biết họ hay tin con ra tù chưa ?

 -Chẳng biết  -Joad buồn rầu .

-Có thể nhà con chưa hề hay tin gì , con đoán vậy. Cách đây đúng một tuần chính con cũng chưa hay con sẽ được thả nữa thầy à  !

-Thôi chúng ta gắng vào trong hẳn hay . Cái nhà này gần sụm  đến nơi.  Giống thứ gì tông vào thì phải ?

   Cả hai bước rón rén vào trong căn nhà lung lay. Hai cột chống hiên gãy mất, làm phần đầu mái sụm xuống. Một góc nhà bị cán nát. Họ nhìn xuyên qua khoảng hở, thấy rõ nhiều ván gỗ lổm chổm,  lòi ra ngoài vách tường.   Cửa trước mở vào huớng trong, cái cổng thấp phía trước  nhà bật ra phía ngoài, còn treo lủng lẳng nhờ vàocmấy chiếc đai da.

    Joad chợt dừng lại nơi bậc cấp, đóng bằng  loại gỗ  12x12.

-Đây là bậc cấp- đúng rồi -anh lẩm bẩm, nhưng mọi người đều mất dạng-hay MÁ đã chết?

   Anh chỉ tay vào cái cổng lủng lẳng phía ngoài.

-Thường MÁ đi đâu, cái cổng phải đóng và móc lại kia mà, đây là việc MÁ luôn làm.  Bà xem lại xem  chắc chắn là đóng chưa mới đi.

   Mắt Joad vẻ như trìu mến

  -Kể từ khi con heo lọt vào nhà gia đình Jacob,  nhai sống đứa bé. Gia đình Jacobs chỉ đi ra cái vựa thì MÁ vừa vào cùng lúc con heo đang nhai đứa bé. Ôi, gia đình Jacobs chỉ lanh quanh trong nhà thôi, con heo đó bỗng nhiên điên dại. Chuyện đau lòng không ai quên. MÁ không bao giờ quên bài học đớn đau này. Bà không bao giờ dám để cửa chuồng heo mở ngoại trừ khi bà có mặt trong nhà. Không bao giờ quên được.

   Không, họ đã đi xa hay chết hết rồi ?

  Anh ta trèo lên cái mái hiên bị tách , nhìn vào nhà bếp. Mấy cửa sổ vỡ nát, những viên gạch rơi nằm la liệt. Nền cùng tường nhà rời xa ra khỏi cửa vào nhà , bụi đất phủ đầy các mặt ván. Joad giờ chỉ vào đống ly bể vụn và gạch đá.

  -bọn nhỏ ...Joad đoán...tụi nhỏ thuờng đi xa tới hai mươi dặm tới đây để đập vở những cửa sổ này, vì nó biết là nhà không có ai, con đoán chắc vậy. Thật là tụi phá hoại khi nhà con vắng hết.

   Căn bếp nay không còn đồ đạc.  Cái ống bếp trên vách lộ ánh sáng bên ngoài. Trong  bồn rửa chén còn lại cái mở bia cũ, một cái nĩa gãy, mất cái tay cầm gỗ. Joad cẩn thận trườn người vào phòng trong.  Nền nhà rên rỉ dưới sức nặng của anh.  Anh nhìn ra cuốn Philadelphia Ledger cũ nằm trên sàn nhà đối trước bức tường. Mấy trang giấy giờ ố vàng, cong queo. Joad gắng nhìn sâu vào phòng ngủ-không giừong ghế, không mọi thứ. Trên tường còn sót lại bức hình màu người con gái Da Đỏ, đề  Red Wing. Một  giừong sắt dựa vào tường,  góc kia còn chiếc giày cao cổ đàn bà sót lại, một đằng mũi hở lên,  đằng  cổ giày đã rách . Joad lượm chiếc giày lên, ngắm nghía:

-Con nhớ rồi, đây là chiếc giày của MÁ, giờ vứt đây. Bao năm MÁ con rất thích mang loại này. Vậy là cả nhà đã đi xa rồi !

   Mặt trời xuống thấp ngoài cửa sổ, le lói ánh sáng còn lại, phản chiếu vào mấy mảnh thủy tinh.  Joad xuyên qua mái hiên quay ra. Anh ngồi xuống, để đôi chân trần nghỉ trên cái tầng cấp nhà loại cây gỗ 12x12 . Nắng chiều như vương vấn trên cánh đồng. Những hàng bông trải bóng dài trên mặt đất; bụi liễu xơ xác cũng nghiêng cái bóng đơn độc theo ánh chiều buông.

  Thầy Casy giờ ngồi cạnh Joad, gặn hỏi:

   -Nhà con không ghi lại gì cho con sao ?

   -Không thầy ạ, như con nói trước đây, nhà con không phải hạng người sinh ra để viết. Pa viết được nhưng ông không muốn, cũng chẳng bao giờ thích viết. Ba con viết đẹp chẳng kém ai, nhưng ông chả thèm viết một chữ.

  Hai nguòi ngồi bên nhau, cùng nhìn về phía xa. Joad đặt  cuốn áo bên cạnh. Rảnh tay, anh vấn điếu thuốc, xong châm lửa hút.  Anh hít một hơi dài, nhả khói ra từ hai lỗ mũi .

   -Có gì không ổn , con hiểu được lý do rồi. Con chắc nhà con đã gặp điều rất xấu. Thầy xem, nhà xiêu vách nát xung quanh , và ai cũng bỏ đi hết ?

    Casy chợt nhớ ra:

   -ngay mương nước đằng kia, nơi ta làm lễ rửa tội. Con chẳng hiểu gì ngoài  nghịch ngợm. Con cứ đeo theo cô gái có cái bím tóc chẳng khác gì con chó đực. Ta rửa tội cho hai con theo tinh thần Đức Thánh Linh khi con cứ mê mẩn với cô ta. Ta nhớ Già Tom thốt lên 'Thánh Linh và con tôi dưới nước' thế là ta dúi đầu con sâu dưới nước cho đến khi con súi bong bóng và chịu thả cái bím tóc kia ra. Không phải con quá tinh nghịch, nhưng con cứng đầu. Đôi khi đứa trẻ cứng đầu lớn lên với nỗi thất vọng tinh thần to lớn bên trong không chừng .

  Một con mèo xám trông dáng xấu xí bò ra khỏi cái vựa cũ, rón rén bò tới  hàng bông sát mái hiên.  Nó nhảy phóc lên mái hiên một cách êm thắm rồi mon men tới gần hai người.  Nó bò tới đằng sau và khoảng giữa hai người, rồi rón rén ngồi xuống. Đuôi nó duỗi dài nằm sát nền nhà, phần cuối đuôi mãi ngúc ngoắc. Mèo và người cùng nhìn về một huớng, khoảng xa nào đó trước mặt. Joad liếc nhanh về con mèo

   -Chúa ôi, vẫn còn thứ ở lại đây này, thầy coi này.

  Nói xong anh vói tay ra tới nó. Con mèo nhảy ra xa, tránh tầm tay anh, xong ngồi xuống, thủng thẳng liếm bàn chân đang giưong móng . Joad nhìn kỹ con mèo, mặt anh bối rối:

  -con biết -anh phân bua-con mèo này giúp con đoán ra chuyện gì rồi thầy ơi!

-Theo ta hình như có nhiều chuyện chẳng lành ,  thầy Casy phụ họa.

    -Điều chẳng lành không phải duy nhất nhà con đâu thầy. Tại sao con mèo này không tới ở nhà hàng xóm, như gia đình Ranch chẳng hạn ?  Sao không ai thèm tới tháo gỗ ở nhà này? Ba bốn tháng nay chắc không ai còn ở xóm này, không còn người để tới đây trộm gỗ, những miếng ván đẹp ngoài mái vựa kia chẳng có ai tháo cả. Rõ ràng không đúng, điều này làm con lo vô cùng, con không thể hiểu được.

  -Ồ, theo con suy đoán là gì ?  thầy Casy cúi xuống tháo đôi giày thể thao ra xong luồn mấy ngón chân dài ông ta dưới bậc cấp gỗ kia.

  -con chẳng biết . Coi bộ hàng xóm chẳng ai ở lại. Nếu còn ai sao còn mấy tấm ván đẹp này tại nhà này hả ? Chúa Giêsu ơi, Albert Rance đã dời gia đình, con cái , chó mèo và tất cả dọn tới Oklahoma City vào một mùa Giáng Sinh lâu rồi . Có thể bà con của Albert họ đi tìm nhau. Ôi, xóm làng chê trách nhà Albert ra đi không nói một lời, đàn bà thì tìm cách chữi ông ta một trận. Ông ta dọn nhà , tuần sau về lại vơ vét hết không còn thứ gì, bếp -giừong , khung cửa sổ , gỗ tám đều vơ đi sạch đến nỗi ai cũng nhìn trống hóc . Ông ta đến và lái đi thì vừa lúc gia đình Muley Graves mới rời khỏi nhà kia cùng cái máy bơm . Nhà Albert mất hết hai tuần lui tới vùng này để lấy về mọi thứ .

Thầy Casy mãi mê gãi ngứa ngón chân của mình:

  -Thế không ai chống lại ông ta, để ông ta lấy đi mọi thứ kia ư ?

  -Đúng, họ đâu có lấy cắp. Họ cho là họ để lại đó và trở lui lấy lại thôi. Ông ta lấy lui hết, ngoại trừ cái sofa có gối, tấm nhung với hình cái bình của người Da đỏ trên đó. ALbert nài ÔNG NỘI (Grampa) giữ giúp vì ông ta cho rằng Nội có máu da đỏ trong người. Tốt, Grampa đã giữ giúp nó, nhưng ông chẳng cần quái gì hình cái bình người da đỏ trên đó, ông cần tấm nhung này cuốn lại cho êm, mỗi khi ông ngồi thôi. Ông chẳng bao giờ muốn trả cái gối này lại cho Albert. Grampa còn nói: ‘Nếu Albert ngu ngốc muốn về đòi lại cái gối này, cứ về đây, hắn sẽ ăn viên đạn ta bắn vào cái đầu thối tha của hắn nếu léng phéng gần cái gối này !’

    Cuối cùng Albert chịu thua , coi như cái gối kia làm quà cho Grampa. Nội lại có cái ý tưởng dồn lông gà để làm nên cái giừong hôi hám toàn lông gà. Một ngày Pa nỗi điên vì con chồn hôi cứ rình rập dưới sàn nhà và Pa đã đập con chồn bằng cây gỗ 2x4, còn Má thì đốt hết lông gà của Nội để có thể ở yên trong nhà . Pa cười ' NỘi thật là ông già kỳ cục, cứ viết trên cái gối kia ' tại sao để Albert cứ tới đây lấy lại' Pa còn nói ,  ‘ta sẽ vặn cổ thằng khốn  kia quăng ra ngoài như lôi cái ngăn kéo vậy’.

   Con mèo giờ mới dám bò gần tới hai người, cái đuôi dài vẫn rà sát mặt nền mấy cái ria nhúc nhích lên xuống. Mặt trời giờ đã xuống thấp tận chân trời làn không khí bụi bậm đẫm hai màu đỏ và vàng kim loại. Chú mèo giờ đã dám cào vào đùm áo của Joad như dò xét. Anh nhìn lại.

  -A nãy giờ mình quên khuấy con rùa. Mình chẳng nên gói kỹ nó quá lâu như thế này.

   Joad mở đùm áo, thả con rùa đất xuống nền nhà. Lạ, chỉ một giây thôi, con rùa lại nhắm về huớng tây nam y lúc đầu nó bị bắt. Chú mèo phóng tới đánh chận vào cần cổ đang vươn dài cùng chận mấy cái chân đang bò nhanh của con rùa. Cái đầu già nua xấu xí cứng ngắt con rùa giờ thụt vào, cùng lúc cái đuôi to cụt cũng rút vào trong mai. Chú mèo giờ chán cảnh chờ đợi nên bước đi. Chỉ có thế, con rùa lại vội bò nhanh về huớng tây nam .

    Chàng Joad và người thầy đạo chăm chú nhìn con rùa đang  bỏ trốn.  Bốn chân bươn bả cố mang vòm mai nặng nề chạy cho được về huớng tây nam. Chú mèo giờ lại bò theo, nhưng khoảng hơn chục yards nó lại uốn cong cái lưng lên chẳng khác gì một chiếc cung đang căng, ngáp dài, rón rén trở lui lại gần hai người đang ngồi.

   -Thầy có nghĩ ra Ba con đi tới cái xó nào không hả thầy? Joad  nóng nảy hơn.

 -Con nghĩ đời con chẳng khác gì mấy con rùa này, đi khắp nơi khắp chốn, nhưng cuối cùng cũng muốn trở về thôi.

    Chú mèo xám vẫn ngồi ở giữa hai người, phía sau họ. Hai con mắt hơi nhấp nháy. vùng da ở hai vai nó hơi giật giật về trước do bọ làm ngứa, rồi trở lại như cũ. Chú mèo đưa một chân lên, dùng vuốt gãi tìm ở chỗ ngứa. Nó vươn mấy cái vuốt ra, co lại coi bộ thành thục, xong lại le cái lưỡi hồng hồng liếm miếng da dưới bàn chân.  Mặt trời đỏ lòm giờ lặn ngang đường chân trời hắt nhiều tia sáng lên trời trông chẳng khác gì hình ảnh con sứa. Bầu trời bên trên trông sáng hơn, sinh động hơn bao giờ. Joad lấy đôi giày mới đang gói ở trong chiếc áo ra, phủi sơ bụi, mang lại vào chân….

 CÒN TIẾP ...

DHL translation  28/5/2015

 Muley Graves trong phim

 The Grapes of Wrath /John E. Steinbeck  1940

CHAPTER 6

    PHẦN 2

 Người thầy đạo mãi nhìn về huớng cánh đồng, bỗng lên tiếng:

- Hình như có ai đang đi về đây, đang lũi qua đám bông đằng kia kìa

Joad vội nhìn theo huớng ngón tay ông

-Họ đi chân, bụi bốc lên  khó nhìn quá. Quái ! ai  vậy ?

 Hai người chăm chú nhìn một bóng người tiến lại trong ánh chiều.  Mặt trời đang lặn, nhuốm đỏ đám bụi bốc lên từ xa.

-Mẹ kiếp !  Joad thốt lên.

Người đàn ông tiếp tuc tiến gần hơn, bóng gã vừa ngang cái vựa, Joad nhìn ra ngay:

 -Con biết người này, thầy nhớ ai không ? Muley Graves đó… chào  Muley! Ông sao rồi ?

  Người đàn ông tới gần, dừng lại. Ngạc nhiên một lát, ông ta tiến nhanh lại. Người này dáng săn chắc, hơi thấp. Động tác xem chừng nhanh nhảu, xốc vác.  Túi vải đay trên tay gã, cái quần jean bạc màu nơi phần đầu gối cùng phần sau, chỗ ngồi. Chiếc áo khoác màu đã phai, lốm đốm nhiều vết dơ, hai tay áo rách nhiều nơi thụng thịu từ vai xuống, ngang cùi tay lại càng tả tơi hơn. Cái mũ đen lốm đốm dơ chẳng khác gì áo. Vành đai chiếc mũ đứt một nửa,  phập phồng lên xuống theo bước chân của gã. Khuôn mặt Muley nhẳn thín chưa có nếp nhăn nào, nhưng mang nét hung dữ của một người con hư đốn nào đó. Miệng gã nhỏ, mím chặt, đôi mắt nhỏ bé phần trên mang nét cau cũng có,  nóng nảy cũng có. -Không biết thầy còn nhớ Muley không ? Joad hỏi nhỏ

 -Ai  ?

Người đàn ông lên tiếng.

Joad  im lặng. Gã tới gần, gần thêm nữa… cho đến khi rõ mặt.

-Ôi, ‘quỷ tha ma’ bắt ta rồi, Tommy Joad đây mà , cậu ra tù khi nào Tommy ?

-Hai ngày rồi, Joad trả lời, giọng gọn lỏn .

 -cháu đi nhờ xe thiên hạ ,  rồi đi bộ  đây. Nhưng mọi người đi đâu hết rồi, bác  Muley? Tại sao nhà  cháu tan nát như thế này?  ai trồng bông trước nhà vậy ?

-Chúa ôi !  may sao ai xui ta mò ra đây ! Muley mừng rở ra mặt.

-Do  Già Tom quá sợ . Khi họ đòi đuổi bà con tại đây, ta  ở lì tại nhà bếp đằng đó. Lạy Chúa, ta bảo họ thế, còn Già Tom, ba cậu,  rất e cho cậu lúc ra tù  về nhà,  sẽ không  thấy ai ở đây .  Ta không biết ông nghĩ  sao nữa.

Lúc này ta hỏi:

 -thế sao bác không ghi lại vài dòng?

Già Tom mới nói

 -Tôi có nghĩ về chuyện đó , nhưng có chuyện gì nhớ xem chừng Tommy giùm cho tôi nghe, chú ở lại đây mà.

  Ta mới xác định lại cha cậu :

-Tôi sẽ vĩnh viễn ở lại đây, không ai có quyền xóa tên gia đình Muley ra khỏi vùng này,  chúng sẽ chẳng làm gì được tôi đâu.

Joad nóng ruột:

-Nhưng nhà tôi ở đâu ? hãy nói chuyện đó sau ,  bác cho cháu biết mau mau , nhà cháu  đâu rồi ?

                                 a scene in the Movie the Grapes of Wrath

-Ôi, cả nhà cậu coi bộ cầm cự đến cùng. Lúc ngân hàng  đem máy cày tới ủi nhà cậu. Ông cậu đứng ra cầm súng chống lại, bắn bay cái đèn trước , nhưng nó cứ tiếp tục cày. Ông cậu không muốn giết gã lái máy cày vì hắn là Willy Feeley. Willy biết vậy nên cứ làm tới. Hắn lái  ầm ầm cày vào nhà. Ôi ! Già Tom như ‘đứt ruột bầm gan’, ông không còn giống  xưa nữa .

Joad phát cáu :

-Nhưng cả nhà cháu đâu rồi mới được chứ ?

-Thì đây là gì tôi nói cho cậu bây giờ đây. Họ dùng toa xe kéo của chú John của cậu , đi hết ba chuyến. Bếp núc, bơm nước, giừong chiếu đều đem theo. Giừong lũ trẻ cùng giừong Ông Bà cậu, ngay cả tấm chắn trước giường đều mang theo . Thằng em Noah của cậu ngồi vắt vẻo một bên toa, hút thuốc,  hát nghêu ngao.

 Miệng Joad há rộng.

-Họ đều ở tại nhà Chú John .

-Ô` , họ ở nhà chú John .  Lạ! họ làm được gì ở đó ? sao không gắng bám vào đây thêm chút nữa, hả bác Muley? Phải biết bám vào nhà sao lại đi. Như bác , chỉ cần nán  một phút, là bác có thể làm theo điều bác muốn. Nhà cháu làm gì được tại đó chứ  ?

-Ồ, nhà cậu có thể đi làm cỏ bông (chopping cotton).  Trẻ con và người già có thể  cùng nhau  dành tiền để tìm đường  qua  miền tây sinh sống. Nhà cậu cần mua chiếc xe ‘ào ‘qua miền tây,  nơi đó đời sống chắc khá hơn . Vùng chẳng còn gì . Cào cỏ bông một mẫu được trả chỉ năm mươi xu. Chao ôi !  họ còn đòi hỏi thay đổi cách làm,  thế này thế kia nữa  chứ.

- Thế là nhà cháu yên luôn vậy hả ?

-Không đâu , Muley trả lời

- theo ta biết thì không phải . Tin sau cùng ta hay được là cách đây bốn ngày, khi chú em Noah của cậu đi bắn thỏ,  có nói có thể nhà cậu ra đi trong vòng hai tuần nữa. John biết họ sắp đi. Cậu nên  tìm họ. Khoảng tám dặm, tới nhà John sẽ thấy bà con cậu ở đó. Trời ơi !  chui rúc với nhau như những con chuột đồng (gopher) trong hang vào mùa đông không bằng .

-Hay quá,  Joad mừng rỡ.

- Những gì bác thực hiện giờ chẳng khác chút nào đối với con đường bác chọn, bác Muley à- chỉ ngược lại với con đường bác chỉ cho bà con.

 Muley trả lời, vẻ hơi cáu :

 -tánh cậu chẳng thay đổi . Vẫn là cậu trẻ tinh ranh ngày xưa. Sao cậu không bảo tôi cách  dấu mình nếu có cơ hội ?

Joad cười:

-Không, trừ phi bác muốn tự nhúi đầu vào đống bể nát như kia, không ai sẽ chỉ cho bác khác hơn. Vị giảng đạo này bác còn nhớ không ? Mục sư Casy đây này.

-Ô tại sao ?  đúng rồi, đúng rồi,  tôi không nhìn lầm, nhớ mặt thầy rất rõ mà.

 Casy đứng dậy, hai người cùng bắt tay .

-Gặp thầy ở đây , hân hạnh cho tôi quá-Muley mừng rỡ- lâu nay thầy đi đâu mất tiêu ?

-Ta rất cần biết -Casy khẩn khoản- chuyện gì xảy ra nơi này ? Sao bà con đây bị đuổi đi hết trơn thế này ?

Miệng  Muley mím chặt, đến nỗi cái phần nhỏ giống mỏ vẹt ở giữa môi trên phủ chụp, che luôn môi dưới,  cau có:

-Tụi chó  khốn nạn ! tụi khốn khiếp bần tiện ! Tôi kể các người nghe. Tôi quyết ở lại đây, coi tụi đó dám làm gì tôi nào ? Nếu chúng  đuổi tôi đi, tôi lui lại, nếu chúng thấy,  tôi sẽ im lặng núp dưới đất, tôi sẽ vồ lấy hai ba thằng của công ty chúng.

 Vừa nói ông ta vừa vỗ vào cái gì nằng nặng trong túi bên cái áo khoác.

-Tôi sẽ không đi. Cha tôi bám đây năm mươi năm rồi. Tôi không bao giờ bỏ đi .

Joad thắc mắc:

-Lý do họ đuổi bà con chúng ta đi là sao vậy bác ?

-Ồ, lý do  vậy này. Cậu nhớ mấy năm trước đây bà con mình gặp phải trận bụi khổng lồ tàn hại mọi thứ đó không ? Bà con đây không làm được gì, mùa màng chỉ có một tí teo (plug up an ant's ass), ai cũng mắc nợ tiền mua hàng hóa . Cậu biết như thế là sao rồi ? Ôi, mấy lão chủ đất nói 'chúng tôi không còn muốn cho người thuê đất canh tác nữa, tiền tá điền tiền trả ít quá không thấm vào đâu so khi thu đất về một mối.  Thế là họ cày hết, đuổi bà con ra đi, ngoại trừ ta.  Ơn Chúa!  ta không đi. Tommy, cậu biết ta chứ gì ? đời cậu sẽ nhớ mãi ta.

-Đúng   - Joad nói có vẻ bất đắc dĩ

… nhớ mãi suốt đời cháu mà.

-Tốt,  cậu biết ta chẳng phải ngu. Ta biết vùng đất này không còn tốt. Không còn tốt nữa trừ phi dành cho chăn nuôi. Đừng nên bao giờ cày nó lên. Giờ sao người ta lại trồng hết bông ở đây.  Vấn đề là cây bông đang chết rụi hết. Nếu chúng đừng bảo ta đi, thì lúc này ta đang có mặt ở California với tay ra là có chùm nho, hay với tay ra là có trái cam cho ta ăn rồi. Nhưng mấy’ thằng chó đẻ’ đó đòi đuổi ta đi, nói có Chúa, một  nam nhi  không thể nghe là thi hành ngay hay sao ?

-Đúng !  Joad phụ họa.

-cháu ngạc nhiên tại sao Pa tuân lệnh họ dễ thế ? Cháu ngạc nhiên sao ÔNG Nội không dám giết tên nào ? Không ai chỉ giúp ÔNG hành động đúng lúc.  MÁ cháu không phải là người dễ dàng bị ép đâu . Cháu nhớ là MÁ đã quật cho tên bán rong đồ thiếc (tin peddler),với con gà trong tay khi hắn ta gây gỗ với bà. Bà cầm con gà một tay, tay kia cầm cái rìu khi đang sắp cắt đầu nó. Bà nhắm cầm rìu chạy theo , quên mất tay nào cầm rìu lại đuổi tên ấy chạy với con gà để quất vào nó. Mất luôn con gà để ăn chỉ còn hai cái đùi trên tay bà. Chuyện này làm ÔNG cười ngất. Như vậy làm sao  nhà cháu lại sợ họ  ?

-Ô !  chuyện là thằng cha tới ăn nói ngọt như đường . Nào là 'xin các vị hay đi, đây không phải là lỗi của tôi' ,  ta nói ' A  lỗi của ai ? Tao sẽ đi tìm thằng đó !

- Đó là Shawnee Land và Cattle Company tôi chỉ nhận lệnh thôi.

-Shawnee Land và Cattle Company là thằng nào ?

-Chẳng là ai cả đó là công ty thôi.

Nói thế lại càng làm tức thêm. Không có tên nào  để trút giận lên đầu nó, bà con tìm hoài cũng phát chán- chỉ trừ ta ra. Ta căm tất cả nên một mình quyết định ở lại đây thôi.

  Đốm mặt trời chiều sót lại đỏ ối cuối đường chân trời, cuối cùng mất dạng .  Khoảng sáng cuối cùng trên khoảnh sáng  kia cũng mất theo.  Mấy khoảnh mây rời rạc dưới đường chân trời, như những mảng giẻ rách đỏ chói , cũng không còn. Bóng tối mang một màu đen dần dà từ phương đông lan tới, trùm lấy cánh đồng. Sao Hôm bắt đầu lấp lánh trên nền trời đen sẩm kia. Chú mèo xám giờ lại rón rén mò về phía huớng cái vựa xong lẩn vào bóng đêm.

Joad tiếp tục:

  -Ô, hôm nay chắc chúng tôi không đi nỗi tám dặm đường để tới nhà ba'c John. Chân cháu sưng cả lên rồi. Bác có thể cho cháu tới chỗ bác được không , bác Muler ? Bác chỉ xa một dặm thôi mà ?

- không hay đâu --Muley bối rối.

-  Không gì ăn, vợ , con, và em ta đều đi hết  tới California. Họ không điên giống ta nên mới đi. Cậu thấy, ở đây có gì cho họ ăn đâu ?

Thầy đạo đầu lắc lia lịa, vẻ lo ngại :

-Bác cũng phải  đi thôi. Bác đừng làm gia đình phân tán như thế.

-Tôi không muốn -Muley Graves cứng nhắc -có cái gì đó níu tôi bám lại đây , thầy ạ.

-Ô, Chúa ôi ! cháu đói bụng quá !  Joad kêu lên.

 …bốn năm trời, bữa ăn của tôi tính từng phút. Ruột tôi hay ‘la toáng’ lên do đói. Bác Muley, bác có gì ăn không? bữa tối bác có gì vậy ?

chó đồng (prairei dog).

Muley có vẻ hổ thẹn:

- Thỉnh thoảng ta ăn ếch, sóc có khi lại túm ăn cả chó đồng (prairei dog). Chuyện bất đắc dĩ mà. Giờ đây ta biết đặt bẫy thòng lọng dọc theo mấy con suối khô. Ta bẫy được nào thỏ, nào gà lôi,  cáo chồn , gấu mèo… đều bị ta tóm sạch.

   Ông ta khom xuống cầm cái túi xổ ra trên dưới nền. Hai xác con thỏ đuôi bông (cottonTail) và một con thỏ đất  (jackrabbit) xác chúng mềm nhũn, đầy lông lá nhẹ êm tuôn ra .

-Ơn Chúa ! Joad thốt lên,

…rõ ràng bốn năm rồi cháu mới thấy món thịt tươi này.

Thầy Casy cầm xác một con thỏ đuôi bông lên hỏi:

- Chúng tôi có thể ăn với bác chứ ? bác Muley Graves ?

Muley cựa quậy, vẻ lúng túng:

-đương nhiên phải mời chứ , đây là việc bắt buộc…

Ông ta dừng lại, hơi ấp úng

-Tôi không có ý, nó không phải, tôi muốn nói là ...giọng ông cứ vấp va mãi

...nếu ai đó có cái ăn trong lúc bạn lại đói- thì người thứ nhất bắt buộc phải mời như thế , tôi muốn nói, giả sử tôi lấy mấy con thỏ này trốn đi chổ khác ngồi ăn, xem có được không ?

-Vâng đúng thế-  Casy tán thành.

-thầy hiểu điều đó. Tom! Muley hiểu được nhiều  thật. Có những điều, đối với Muley và ngay  ta đều lớn quá !

Tom xoa tay:

-ai có dao không ? thôi,  làm thịt mấy con vật tội nghiệp này đi !

   Muley sờ trong túi quần lấy ra cái dao bỏ túi có cán bằng sừng ra đưa cho Tom.

Tom bật lưỡi dao, anh đưa lên ngữi. Anh đâm lưỡi dao xuống đất, xong đâm tiếp, rồi lại ngữi thêm lần nữa. Chùi nó vào ống quần, anh dùng ngón cái thử sờ nhẹ vào lưỡi dao.

  Muley kéo chai nước uống, loại một lít ra khỏi ống quần , treo vào hàng hiên.

-Đằng ấy kiếm nước khá dễ , ông khoe,  nhiều lắm , đầy một giếng.

Tom tay xách xác một con thỏ :

-xin một người ra huớng vựa kiếm cho một mớ kẽm gai, chúng ta dùng ván gãy và đốt lửa lên.

Anh nhìn vào xác mấy con thỏ,

- chỉ có làm thịt thỏ là lẹ nhất.

 thỏ đuôi bông (cottonTail)

                                                                                  thỏ đất  (jackrabbit)

  Anh khoét da ở lưng con thỏ tạo ra một lỗ, móc ngón tay vào anh xé da ra. Da con vật lột ra dễ dàng y cởi chiếc vớ. Miếng da lột lên ngang tận cổ, phần cẳng bị lột xuống tận móng. Joad cầm dao cắt lìa phần đầu, chân.  Xong, anh đặt miếng da xuống, xẻ dọc theo xương sườn, rũ đóng ruột vào một nơi với da. Anh liệng mớ hỗn độn không ăn được vào đám cây bông gòn. Thịt thỏ  giờ đã sạch, Joad cắt lìa mấy cái đùi,  cắt phần thịt còn lại thành hai miếng. Joad đang bắt đầu làm con thứ hai đúng lúc thầy Casy trở vô, mớ kẽm gai trên tay.

  -Nào chúng ta hãy đốt lửa lên và nướng  thịt lên đó, Joad hối thúc.

 -Lạy chúa ! nhìn những thứ này con đói chết lên được . Anh hối hả chùi cùng cắt nhũng phần còn lại của mấy con thỏ xong xâu hết, treo lên sợi kẽm. Muley cùng Casy gom gỗ vụn, đốt lửa xong đóng hai cọc, cuối cùng căng xâu thịt hai đầu.

  Muley bước về huớng Joad:

  -cậu để ý giùm  thịt con thỏ đất (rabbit) đừng sôi bọt lên nghe. Ta chẳng bao giờ ưa thế.

Nói xong ông ta lấy trong túi quần ra môt cái túi vải nhỏ treo lên cổng vào.

 Joad giờ lên tiếng:

-Lạy chúa, thịt thỏ coi như xong. Bác có muối không ? Chắc lúc nào bác cũng mang dĩa và lều trong túi chứ gì  ?

 Anh đổ muối vào tay, xát đều lên mấy miếng thịt đang treo.

  Ngọn lửa giờ bốc cao hơn trước, chiếu mấy chiếc bóng lên vách.  Củi khô hay nổ lốp bốp bất chợt. Bầu trời toàn một màu tối đen chỉ vài ánh sao lập lòe. Chú mèo xám giờ mò ra khỏi mái vựa, lon ton chạy lại đống lửa, kêu meo meo. Gần tới, nó đổi huớng, vụt qua đống ruột thỏ. Con mèo ngấu nghiến nhai, nuốt vội vàng, vài mẫu ruột lòng thòng dưới miệng.

Thầy Casy ngồi bệt cạnh đống lửa, ném những khúc củi vụn vào đó , đẩy thanh củi dài vào khi lửa cháy gần hết.  Bầy dơi đang lao vào ánh lửa rồi lại vụt ra. Chú mèo ăn xong, giờ uốn lưng, liếm môi, sau cùng 'rửa mặt' và xoa bộ ria của chú.

  Joad cố sức giữ hai đầu sợi kẽm mang nặng mấy miếng thịt đi tới đống lửa.

 -Bác Muley, giữ giúp cháu một đầu mau, cuốn đầu đằng bác kỹ vào cọc cho. Tốt ! giờ căng ra . Chúng ta phải nướng cho đến lúc lửa tàn, nhưng cháu chắc không đợi kịp đâu.

  Anh gắng làm sợi dây thật căng, xong , kiếm cái que đẩy mấy miếng thịt trợt theo sợi dây cho ngang tầm sức nóng. Ngọn lửa liếm quanh mấy mẫu thịt.  Sức nóng làm chúng săn lại, mặt ngoài ứa mỡ bóng loáng. Joad ngồi cạnh đống củi, tay không rời chiếc que đẩy phòng thịt dính cứng vào sợi kẽm gai.

-Chẳng khác gì buổi tiệc, Joad bỗng nhiên vui lên.

-muối, bác Muley cũng có, nước , thịt thỏ,  cháu ước gì bác có thêm một song bắp trong túi kia thì hay chừng nào , bác nhỉ ?

Muley trả lời qua ánh lửa bập bùng:

-Cậu mày nghĩ thế  làm ta cảm động, đó là cách sống của ta đó mà.

-có gì đâu mà cảm kích, xúc động hả bác-Joad ái ngại,

…nếu bác cảm kích cháu ước gì mọi người đều biết như thế .

  Muley phân bua:

  -Ồ, 'ngài' ơi đây là đùa thôi. Cuộc đời ta bắt đầu rắc rối khi chúng đuổi ta ra khỏi nơi này. Đồ thối tha ! ta sắp tới để giết hết bọn chúng. Tất cả bà con đều ra đi về miền tây . Ta mãi lang thang. Lẩn quẩn quanh vùng này, chẳng đi đâu xa.  Gặp đâu ngủ đó, như đêm nay lý do ta đến đây là tìm ngủ đây bây giờ . Có khi ta tự nhủ 'phải chăm nom mọi thứ ở đây chờ bà con trở lại' nhưng ta biết không thể nào trở thành sự thật. Còn gì đâu để ta gìn giữ.  Bà con Có khi nào trở lại nữa đâu . Ta chỉ biết lang thang chẳng khác gi con ma trong nghĩa địa  .

Giờ thầy Casy mới lên tiếng:

  -Bà con  ở đâu lâu rồi thuờng luyến lưu và quen ở đó , khi  đã quen một lối suy nghĩ thì khó mà ra đi lắm. Dù bây giờ ta không giảng đạo nữa, nhưng ta luôn cầu nguyện cho mọi người chứ không chỉ ngồi nghĩ về những công việc ngày qua đâu.

Joad xoay xoay miếng thịt nướng. Nước mỡ đang giọt xuống, làm bắn xèo trên lửa. Bề mặt loáng mỡ trên mặt thịt bắt đầu teo lại, cháy nám.

  Joad khen rối rít :

 -Ngửi này ! Chúa ơi ! xin nhìn xuống đây, thơm quá !

Muley  tiếp tục chuyện ông ta:

  -ta như bóng ma kinh dị trong bãi tha ma,  lanh quanh khắp nơi để nhớ lại những gì  ngày xưa. Có một nơi, ta nhớ  giờ đã bốn mươi năm rồi; cái bụi bên khe kia, lần đầu ta nằm với  người con gái lúc ta mười bốn  tuổi thôi.  Tay chân tháy máy, nằm thì ngáy như con nai đực, thô lổ như con dê . Do đó , ta hay tìm về nơi này nằm tưởng nhớ . Lại có một nơi như cuối cái vựa kia,  nơi cha ta bị con bò đực húc chết. Máu cha ta chảy ra lênh láng . Máu cha ta khi đó chẳng ai chùi. Ta đặt bàn tay trên đó nơi máu cha ta đã chảy xuống…

Ông dừng kể, nét  mặt buồn bã,

  -Các vị có thể hiểu cho tôi rằng tôi quá xúc động.

 Joad trở miếng thịt, ánh mắt anh có vẻ trầm tư. Riêng thầy Casy ánh mắt đầy thuơng cảm, nhìn chăm chăm vào ánh lửa. Con mèo ăn no, giờ ngồi yên sau ba người khoảng mười lăm bộ (feet), cái đuôi xám dài thong, khoanh tới ôm gọn hai chân trước. Có con cú lớn rúc lên bay qua , ánh lửa soi lên thấy phần lông bụng màu trắng cùng đôi cánh rộng .

-Không, bác không lẻ loi đâu, nhưng cần nhất là bác đừng quá bi cảm,  Joad khuyên.

 Khuôn mặt loắt choắt của Muley tự nhiên đanh lại:

…lúc đó ta đặt bàn tay ta lên mặt đất nơi vũng máu còn đó. Cha ta với vết lũng ở ngực, ta thấy cha ta run lên bần bật níu vào ta, rồi ông nằm xuống tay chân chới với. Mắt cha ta chỉ còn tròng trắng như màn sữa, đầy đớn đau xong, nằm bất động mắt nhìn thẳng. Ta giờ chỉ là một thằng nhỏ đứng yên một bên, không còn biết khóc, chẳng biết gì trơ trọi.

  Đầu Muley lắc mạnh .

  Joad liên tục trở mấy miếng thịt.

  -Rồi ta đi vào cái phòng nơi Joe ra đời. Phòng không có giừong nhưng cũng là phòng. Mọi thứ đều còn đó. Joe ra đời ngay đó. Cậu ta giật mình khóc the thé, xa một dặm còn nghe tiếng. Bà Nội đứng cạnh kêu lên ‘Tuyệt quá một quý tử nữa (that's a daisy), tuyệt quá, xong rồi, xong rồi. Bà rất tự hào và uống ba ly rượu (bust three cups) qua đêm .

  Joad đằng hắng :

 -Chúng ta ăn được rồi.

 -cho nó thật chín đã, đen hơn nữa mới ngon -Muley ra vẻ đòi hỏi

 -ta muốn nói nhiều, lâu nay ta chưa nói với ai cả ,vì trong người ta quá xúc động, thật sự ta quá xúc động. giờ hết rồi. Giống như một bóng ma già trong bãi tha ma , đi lang thang khắp mấy căn nhà hoang lối xóm cũ trong đêm. Nào nhà của gia đình Peter, Jacobs, Rances Joad's, nhà nào cũng tối thui,  giống những cái ổ chuột khốn khổ.  Nhưng bọn người đó tha hồ  tụ hội nhảy múa, la hét, hội họp, tha hồ vinh quang. Chúng làm đám cưới . Ta  muốn xuống phố giết hết bọn chúng vì chúng đã cướp hết, cày hết, cùng đuổi sạch bà con ra khỏi đât này .  Chúng nó cướp những gì để giữ an toàn  cho lợi nhuận của chúng hử? Cha tôi chết gục trên mảnh đất này, thằng Joe cất tiếng khóc chào đời trên mảnh đất này, còn ta cứ vọt chạy như con dê đực từ trong bụi rậm hàng đêm. Chúng có được gì ư ? Chúa chứng giám nhiều năm nay đất đai không làm được gì cả . Chẳng có được vụ nào bao năm ? Nhưng mấy ‘thằng chó đẻ’ (sons of bitch) cứ ngồi trên bàn giấy, rồi chúng đuổi bà con đi vì mối lợi của chúng.  Chúng tiếp tục đuổi hết bà con ra khỏi nơi đây rồi đem người của chúng tới đây. Bà con ly tán bơ vơ ngoài đường, chen chúc trong mấy chiếc xe và phải ra đi. Làm sao sống nỗi?  Những thằng chó đẻ ta muốn giết hết bọn chúng !

 CÒN TIẾP

DHL translation 29/5/2015

 ĐÓN ĐỌC PHẦN 3

CHÙM NHO PHẨN NỘ  (The Grapes of Wrath)/John E. Steinbeck.

 Chapter 6
                       

  

Muley Graves in the movie "The Grapes of Wrath 1939)

PART 3 
  Nói xong một hồi, ông im lặng. Cặp môi mỏng như  mấp máy, lồng ngực thở hổn hển. Ông ngồi xuống, trong ánh lửa ông nhìn vào lòng hai bàn tay.
-Ta , ta câm nín qua lâu - tiếng ông  nho nhỏ …ta lũi trốn khắp nơi chẳng khác gì một con ma già vất vưởng .
 Thầy Casy đẩy thêm thanh củi dài . Ngọn lửa táp quanh vào thanh gỗ rồi tiếp tục bốc cao ngang mấy miếng thịt . Trời bên ngoài lạnh khác với sức nóng bên trong,  làm căn nhà gỗ kêu răng rắc.
Thầy Casy thì thầm :
  -Ta cần phải gặp bà con đang bơ vơ trên đường. Ta cần phải thăm họ. Bà con cần giúp đỡ hơn là cần nghe giảng đạo  lúc này. Họ còn sống mới còn hi vọng vào Chúa Trời chứ ? Hồn Thánh Thần nào khi hồn họ chết thảm hay  buồn rầu thế kia ? Họ cần giúp đỡ ngay. Họ cần phải sống trước khi còn khả năng lo liệu cho cái chết. (they got to live before they can afford to die)
 Joad lo lắng kêu :
- Giêsu ơi ! hãy ăn thịt đi , nó teo lại bằng con chuột nhắt  rồi. Nhìn này, hãy ngữi xem !
   Anh  chồm lên, dồn mấy miếng thịt theo sợi dây kẽm về một phía, xa ngọn lửa. Xong, anh dùng con dao của Muley cứa sâu vào những miếng thịt cho đến khi nó rời khỏi dây treo.
-Miếng này cho Đức Thầy đây.
-ta đã bảo con ta không là Đức Thầy nữa !
-ồ vậy thì cho Ông , được không ? Nói xong Joad cứa miếng khác.
-Miếng này cho Bác Muley , nhớ nguôi giận để ăn đó bác . Đây là thịt con thỏ đất (jack rabbit) bác thích . Chắc nó dai hơn thịt chó bulldog cái  (bull bitch) không chừng ?
Anh ngồi lại, dùng hàm răng dài cắn mạnh, xé một miếng lớn nhai ngồm ngoàm:
-Chúa Ơi ! ngon, dòn làm sao !
Tiếp tục, anh xé thêm miếng nữa, ngấu nghiến.
Muley vẫn thừ người ra ngắm phần thịt của mình:
-Lẽ ra, ta không nên thố lộ - có vẻ suy nghĩ… mà giữ kín chuyện này  trong đầu.
  Casy nhìn qua, miệng còn đầy thịt, những bắp thịt ở cần cổ co thắt khi nhai:
 -Ông nên nói ra càng hay, ông giải thích… chúng ta dùng miệng để thố lộ nỗi buồn rầu ra ngoài. Đôi lúc một kẻ sắp giết người dám thố lộ những điều ghê gớm, khi nó xì ra ngoài, có thể không tự biến mình là kẻ sát nhân nữa. Ông sẽ không còn giết ai nếu biết làm như thế, rất hay.
Nói xong ôngười thầy đạo cắn thêm miếng thịt nướng đang cầm trên tay .
Joad thảy miếng xương thỏ vào lửa, bật dậy, anh cắt thêm thịt còn lại đang xâu ở sợi kẽm gai. Muley nhai chậm hơn, đôi mắt nhỏ bé của ông hết nhìn người này sang người khác. Joad trái lại vồ vập, quanh miệng dính đầy mỡ.
 Thật lâu, Muley nhìn sang anh, cái nhìn xem vẻ rụt rè, cánh tay cầm thịt duỗi thấp xuống .
  -Tommy này !
Joad ngước lên, mihỏiệng vẫn còn gặm .
-Gì bác ? …anh hỏi, miệng còn đầy thịt.
-Tommy này !, cháu đừng điên như ta khi cứ luôn mồm nói chuyện giết người đó nghe. Cháu chớ nên nóng nảy nghe Tom ?
-Không đâu bác…Tom quả quyết …cháu dại gì mà nóng nảy. Chỉ lỡ một lần thôi.
-Chuyện đó ai cũng biết cháu không có tội mà …Muley ngắt lời
-Lão Turnbull nói sẽ thanh toán cháu khi cháu ra tù. Lão nói không ai giết được con lão ta. Bà con ở đây khuyên lão nhiều lắm.
-Tụi con say…Joad bồi hồi nhớ lại…quá say trong buổi khiêu vũ, cháu không biết vì sao nữa. Cháu chỉ biết mũi dao kia đâm vào làm cháu tỉnh cả người. Rũi cho thằng Herb, cháu thoáng thấy nó cầm dao . Sẵn cái xẽng đang dựa vào vách trường , cháu chụp lấy phang vào đầu nó. Cháu chẳng có gì thù oán với thằng Herb. Hắn tốt mà. Lúc nhỏ hắn hay đi theo chọc ghẹo chị Rosasharn, nhưng cháu cũng thích hắn bác à.
-Tốt ! bà con ai cũng khuyên nhủ cha hắn và cuối cùng ông nguôi ngoai. Có người còn nói Turnbull mang dòng máu Hatfield [1] trong người do về phía mẹ ông  nên ông sẽ sống để trả thù. Ta không biết gì nhiều. Giờ ông ta và mọi người đều đi hết về California sáu tháng nay rồi.
Joad , Jim Casy

  Joad lấy miếng thịt nướng cuối cùng còn xâu vào dây kẽm, tay anh đưa mời quanh. Không ai ăn, anh ngồi lại , nhai chậm hơn. Miệng nhai đều đều, anh đưa ống tay áo chùi quanh lớp mỡ dính quanh miệng.  Đôi mắt tối thẩm, lờ đờ, hơi khép, anh nghiền ngẫm nhìn vào đống lửa đang cháy yếu dần.
  -Ai cũng về miền tây hết sao ?anh lẩm bẩm …khi ra tù cháu phải làm bản cam kết hứa với họ là không được rời bang này mà .
-Có làm bản cam kết ? Muley ngạc nhiên … ta có nghe chuyện này, có làm bản cam kết như thế có nghĩa làm sao vậy cháu ?
-Ồ, cháu được tha sớm trước thời hạn ba năm. Cháu phải có làm bản cam kết thuờng xuyên báo cáo với họ, còn không họ bắt cháu lại vào tù .
-Nhà tù McAlester đối xử với tù có tốt không? nghe bên cánh vợ ta nói, có người em họ từng ở tù tại McAlester  quá khổ.
-Không tệ lắm bác à, Joad thật thà trả lời Muley.
-Cũng giống nhà tù khác, họ gắt gao với bác nếu bác làm loạn. Nếu biết sống hòa với họ thì được tử tế. Đừng để cai tù phải vào trừng trị bác. Con biết nghe lời nên yên. Con biết tìm công việc gì đó trong tù, như người khác từng làm. Con học viết tuy không ra gì. Chẳng có giá trị , chữ không ra chữ.(nguyên: Birds and stuff)  Ông già cháu chắc sẽ nhức mắt khi cháu viết. Và Pa sẽ nỗi điên mất . Ba cháu chẳng ưa kiểu viết ‘nghiêng bên này đá bên kia’ (nguyên văn: no fancy stuff) vậy đâu. Ba cháu cũng chẳng ưa cách viết nghiêm túc trong sách vở, cháu đoán ông rất sợ. Có những lúc Pa viết gì đó và người ta cầm đi mất.
-Nhà tù có bao giờ đánh đập cháu hay hành hạ gì không ?
-Chưa, nhờ cháu chăm chú làm những gì cháu thích. Dĩ nhiên, bác thấy đó  khi mê công việc gì thì chết mệt theo đó. Ngày này qua ngày khác hết bốn năm trời. Nếu hổ thẹn khi làm không xong, thì cứ mãi nghĩ về chuyện đó. Mà khốn thật, cháu cứ nằm thấy thằng Herb Turnbull cầm dao tới cháu, rồi cháu lại dùng xẽng đánh nó gục xuống.
Muley giải thích:
-Ai cũng  bị như thế cả.
  Thầy đạo nảy giờ ngồi nhìn chăm chăm vào đống lửa,vầng trán cao, trắng lên giữa bóng tối đang chiếm ngự xung quanh. Vài tia lửa nho nhỏ còn sót lại còn làm rõ đường gân cổ. Tay ông liên tục xoa bóp khớp xương hai đầu gối.
  Joad liệng khúc xương cuối cùng vào đống than, liếm đầu ngón tay xong anh chùi vào ống quần. Anh đứng dậy, bước tới hàng hiên lấy lại chai nước, anh uống dè xẻn một ít xong chuyền cho người khác trước khi ngồi lại.
  Anh tiếp tục:
-Cháu  rước họa vào thân khi làm một điều vô nghĩa . Đừng ai tìm kiếm những điều vô nghĩa khi cố chống lại những thứ mình không chống nỗi .Đời là vậy. Khi người ta bắt ai vào tù giam đến bốn năm , thì cũng có ý nghĩa nào đó . Con người lúc đó mới có cơ hội suy nghĩ những việc mình  làm. Cháu ví dụ, họ giam cháu lại và nuôi ăn tới bốn năm. Chuyện này làm cháu suy nghĩ không dám tái phạm nữa hay sợ bị trừng phạt mà tránh vào tù lại, Joad ngừng một lát…nhưng nếu thằng Herb hay bất cứ ai  làm hại cháu một lần nữa, thì cháu phải phản ứng như thế thôi.
-Cháu có thể phạm tội trước lúc nhận ra , nhất là những lúc say rượu, sự vô tri mà thằng đàn ông nào cũng phạm phải.
Muley phân tích có vẻ biết tin tức nhiều:
  -Quan tòa phán cháu với tội danh nhẹ vì đó hoàn toàn không phải lỗi một mình cháu tạo nên.
Joad kể tiếp:
- Có gã tù chung thân trong nhà tù- anh ta là thư ký của môt ông hiệu trưởng. Anh năng viết thư về cho ông ấy. Ồ, anh ấy nổi bật nhất trong đám tù vì đọc nhiều về luật. Có lần cháu hỏi chuyện với anh ta về nhà tù vì biết anh ta đọc nhiều. Anh nói, đừng đọc nhiều không tốt. Mọi sách trong tù giờ khác xưa. Đọc những loại ấy thời này chỉ giúp người ta mau trở lại tù thôi, và xem chừng ít ai có khả năng giảm được tình trạng tù tội. Anh ấy nói Xin Chúa, đừng đọc thêm nữa, chỉ làm đầu óc ta tệ thêm, càng làm chúng ta hết tôn trọng  những nhân viên của chính quyền thôi.
   - Giờ thì ta đếch cần tôn trọng gì bọn chúng,  Muley quả quyết… thứ chính quyền cứ dựa vào chúng ta để đục khoét và kiếm lợi nhuận. Có điều, ta giờ đang bối rối là thằng lái chiếc máy cày, hắn là Willy Feeley, đang chỉ huy toán người làm trên cánh đồng này. Chuyện này ta có phần lo. Người tới từ nơi khác thì không hiểu , chứ thằng Willy thì trong bà con ở đây ra tức nhiên nó hiểu. Ta tới hỏi vào mặt nó. Nó giận dữ trả lời rằng 'tôi có hai đứa nhỏ, vợ tôi và mẹ vợ, họ cần có cái ăn' . Hắn càng cáu tiết hơn nói thêm 'Tôi đếch biết gì hết, ngoài thứ duy nhất tôi phải lo cho người nhà của tôi thôi' Nó có vẻ hổ thẹn khi cố bào chữa rằng 'chuyện những người khác đó là việc của trên lo ' .
   Jim Casy lúc nào giờ lặng nhìn ánh lửa tàn dần, mắt ông mở lớn , bắp gân ở cổ như rướn cao hơn. Cuối cùng ông kêu lên :
 -Ta hiểu rồi !chỉ có cách là người ta phải có đủ linh hồn, ta hiểu rồi ! Thật là bất ngờ.
 Thầy đạo nói đên đây chồm lên, bật lên ngồi xuống, đầu ông lắc lư mãi.
-Khi ta có cái lều, hàng đêm ta còn nhóm được đến năm trămgiáo hữu. Hai người chắc đã thấy ta.
Ông ngưng nói nhìn vào hai người,
  -các người còn nhớ ta chẳng quyên đồng nào khi tới giảng  cho bà con không? tất cả tập trung trong cái vựa này còn tràn cả bên ngoài.
  -Vâng nhờ Chúa, thầy không quyên xu nào, Muley xác nhận.
  -Bà con đây thật điên khi chẳng tặng cho thầy đồng nào , trong khi các vị khác tới đây, lúc chìa mũ ra thì họ lại 'Thưa ngài Đây ạ'.
  Casy tiếp lời Muley
-Ta cũng cần ăn, ta cũng cần quần dài để mặc khi ra ngoài, đôi giày cũ khi phải cuốc bộ trên mặt đất, nhưng khi có cái lều thì chẳng còn vậy nữa. Có ngày ta có được mười hay hai mươi đô la. Việc đó chẳng gì hạnh phúc, do đó ta bỏ việc tiền nong đi và ta thấy hạnh phúc. Ta cho rằng ta đã nghĩ ra. Ta không biết điều đó là gì để nói cho đúng. Ta đoán chừng cũng đừng nên gắng. Nhưng có một nơi thích hợp cho người thầy giảng đạo như ta, nơi đó thích hợp cho công việc này để ta tái tục giảng đạo. Đó! bà con đang lưu lạc ngoài đường, không đất , không nhà , không nơi chốn nào để tới. Bà con cần phải có thứ gì làm nơi trú thân . Có thể...

 Ông đứng lên bên ngọn lửa.
   Trăm thớ thịt trên cần cổ của thầy đạo nhô cao, ánh lửa cùng ánh than hồng lấp lóe như chìm sâu vào mắt ông. Người thầy nhìn trân trân vào ngọn lửa, nét mặt căng thẳng như đang lắng nghe điều gì, hai bàn tay như sẵn sàng giữ, giải quyết, hay liệng đi những ý tưởng nào đó, rồi im, xong , nhanh như thoáng, ông xỏ tay vào túi quần. Vài con dơi bay qua, liệng lại, vỗ cánh loang choạng trên đống lửa đang lịm dần. Ngoài cánh đồng vọng lại tiếng chim ưng kêu đêm, nho nhỏ rời rạc, như tiếng bong bong nước.
  Tom lặng đưa tay vào túi quần lấy ra gói thuốc, anh chậm rãi vừa vấn điếu thuốc vừa nhìn vào đống than. Anh chẳng nghe trọn vẹn lời nói của người thầy đạo, y như chuyện riêng của ông nên anh chẳng cần để ý. Anh buộc miệng:
  -Đêm này qua đêm khác, nằm trên cái giừong tầng trong tù con hình dung hình ảnh nhà con ngày ra tù. Con tưởng tượng, Ông Bà lúc đó mất rồi, ba má con có thêm vài đứa con. Có thể Pa không còn khó tánh nữa, và Má  có thể ở nhà để chị Rosasharn làm việc thay. Con nghĩ khi về sẽ khác xa nhiều.. Thôi, con đoán chúng ta phải nghỉ lại đây đêm nay ngày mai sẽ đi tìm nhà chú John. Đó là việc ít nhất con phải làm, thầy có muốn tới đó không ?
Thầy đạo vẫn đứng nhìn đống than. Ông chậm chạp trả lời,
-Vâng, ta sẽ đi cùng con. Và khi gia đình con chính thức bước chân ra đường, ta cũng bước theo.  Khi tất cả bắt đầu lên đường ta sẽ đi theo.
-Gia đình con rất hân hạnh, Joad nói.
-Má con luôn ủng hộ thầy. Má từng nói thầy là người thầy đạo rất đáng tín cẩn. Chị Rorasharn thì chưa được khôn lớn.
 Anh quay đầu lại,
-Bác Muley, bác có đi cùng cháu không ?
Muley huớng về phía đường đưa họ tới đây .
-Hãy suy nghĩ mà đi bác Muley? Joad lập lại.
-Hả ? không đâu. Ta không đi đâu cả, ta không rời chốn này. Xem kìa có vệt sáng đằng kia kìa, nó cứ nhấp nhô lên xuống ? Có thể người quản lý vùng bông này đang tới. Không chừng họ sẽ thấy ánh lửa chúng ta cũng nên !
Tom nhìn ra. Ánh sáng đó đi gần qua ngọn đồi.
-Chúng ta không làm gì hại họ, anh nói… chúng ta trú tại đây, chúng ta không làm gì hết.
Muley khẩn khoản:
-Đúng, chúng ta không làm gì, nhưng chúng ta xâm phạm (trespassing)vào đất đai họ . Do vậy chúng ta không thể ở lại đây. Hai tháng nay họ đang lùng ta. Giờ, mấy người nhìn kìa nếu chiếc xe kia trờ tới, chúng ta hãy vụt ra đám bông mà nằm xuống ngay. Không cần phải chạy quá xa. Xin Chúa bắt chúng tìm nhưng chẳng thấy chúng ta. Nhớ! cúi thấp đầu xuống.
Joad yêu cầu:
-Bác Muley sao thế? Bác là người không bao giờ biết chạy trốn. Bác thật nhiều thủ đoạn thật.
Muley chăm chú nhìn ánh đèn tiến gần:
-Đúng, ta là người đầy thủ đoạn y như con sói. Giờ ta lại thủ đoạn như con chồn. Khi cậu đi săn , cậu là ngừơi thợ săn, mạnh khỏe , không ai thắng nỗi một thợ săn cả. Nhưng khi cậu bi săn lùng, thì hoàn cảnh lại khác. Cậu sẽ biến đổi hoàn toàn, không còn mạnh mẽ nữa. Cậu trở thành hung dữ, tuy không còn chút sức lực nào. Ta bị săn lùng bao lâu nay rồi. Ta không còn là người đi săn. Trong bóng tối ta có thể bắn được một thằng, nhưng ta không vồ được ai khi đã có hàng rào che chở. Ta không lừa gạt các người và ta.
   Đó là sự thật. -Thế thì bác ra ngoài mà núp mau lên-Joad hối.
-Bác hãy để cháu và thầy Casy trong này nói với mấy thằng chó này đôi điều .
   Tia đèn chiếu càng gần lại, thỉnh thoảng nó hắt lên bầu trời rồi lại biến đi, tiếp tục hắt lên lần khác.  Ba người đều chăm chú nhìn.
   Muley giải thích tiếp…khi bị săn lung, thì có thêm một điều đáng nói, đó là lúc cậu nghĩ tới nhièu chuyện nguy ngập, rủi ro. Lúc cậu đi lùng người khác thì sao? Cậu không cần lo nghĩ gì và chẳng sợ gì cả. Như cậu vừa mách với ta nếu cậu làm chuyện rắc rối thì chúng sẽ đem cậu lại nhà tù McAlester ở cho đến khi mãn hạn.
-bác nói nghe có lý , Joad đồng ý…đó là những gì người ta báo trước với cháu. Nhưng chỉ nằm ở đây qua đêm, chẳng phá hoại ai, không làm điều gì phạm luật. Đâu có giống say rượu và phá phách hả bác ?
Muley cười phá lên:
  -Đó cậu thấy đó,  cậu nằm đây ư ?  và chiếc xe kia tới. Có thể là thằng Willy Feely không chừng. Mà Willy giờ đã là phó cảnh sát trưởng vùng này. Willy sẽ hỏi 'tại sao các anh xâm phạm đất này ?' Ồ, cậu phải luôn biết cho rằng Willy là thằng đầy chuyện tào lao, và lúc này cậu hỏi nó 'đây là gì của mày ?' Câu hỏi này làm hắn điên tiết rồi hắn sẽ nói 'ông liệu mà đi không thì tôi bắt ông đó' và cậu đương nhiên là lo tránh thằng Feeley vì lúc này hắn thật đáng sợ. Hắn vẫn cúi đầu làm một cách vô tội vạ và cậu khó lòng chống hắn. Ô,thật khốn nạn, nằm vạ giữa vạt bông thì dễ lắm, nhưng chỉ tổi làm trò cười cho chúng. Làm chúng càng  điên lên và cậu không thể làm gì, chỉ tổ làm trò hế cho tụi nó. Nếu cậu tìm cách nói chuyện với Willy hay tên chủ nào khác hay cậu đánh nó đó là cơ hội cho tụi nó bắt cậu , xong đưa cậu lại nhà tù McAlester thêm ba năm nữa,  cậu biết không ?
Joad gật gù:
-Bác nói nghe hữu lý, lời nào bác nói ra đều có ý nghĩa cả. Nhưng,có đức Giêsu, cháu rất ghét bị áp bức ! Cháu thà là đánh vào mặt thằng Willy cho hả tức còn hơn.
-Nó có súng đấy ! Muley phân bua...nó làm phó nên nó có quyền dùng súng. Một là nó phải giết cháu hai là cháu phải cướp cho được súng mà giết nó. Tommy nói cho rõ xem nào, một là  thấy cậu là một đúa ngu ngơ nằm liều mạng ra mà thách với lũ chúng , hai là cậu làm sao chứng tỏ cậu là đứa bản lãnh, đáng gờm hơn mới được.

Ánh đèn giờ lại chiếu lên bầu trời, tiếng máy xe nổ đều  nghe rất rõ.
-Lẹ lên Tommy ! nhưng đừng chạy xa , chỉ mười bốn mười lăm luống bông là đủ rồi, chúng ta còn thấy được chúng làm gì ở đây .
Tom đứng phắc dậy,
-Lạy Chúa, bác nói đúng đó. Trên đời này cháu chưa thắng được ai, tụi nó là gì cũng chẳng sợ đâu.
-Mau lên , lối này màu lên, Muley hối xong vòng quanh nhà rồi lẩn vào đám bông khoảng năm chục thuớc (yard)
-đây được rồi, nằm xuống hai người cúi sát đầu nếu đèn pin quét tới, cảnh này coi bộ vui.
 Cả ba nằm sấp, ép sát người trên mặt đất, dựa sức nặng lên trên hai khuỷu tay. Muley vọt lên chạy vào nhà, trong vài giây ông ta trở lại vứt đống áo và hai chiếc giày xuống đất.
-phải mang những thứ này ra, đến lúc trả thù rồi, Muley lẩm bẩm.
Ánh đèn chiếu lên trên nóc xong chiếu xuống bên dưới căn nhà.
Joad hỏi:
-Không biết tụi họ có cầm đèn pin ra đây tìm không? Ước gì lúc này cháu có cây gậy .
Muley cười khúc khích:
-Không đâu, tụi nó không dám ra đâu. Ta đã nói với cháu, ta ranh ma như con chồn rừng (weasel). Willy làm thế, có đêm ta núp đằng sau và đã dùng cái cọc rào đánh y đánh y một cú như trời giáng (colder'n a wedge) , thế là sau này khi nào hắn cũng mang theo năm người bảo vệ .
Chiếc xe tiến lại căn nhà , ngọn đèn đứng yên.
-Cúi đầu xuống !
Muley kêu lên.
Ánh đèn sáng trắng, lạnh lẽo quét qua đầu ba người và quét chéo lên cánh đồng. Ba người đang cúi núp nên không thể thấy được hành động nào phía họ ngoài tiếng cửa xe đóng sầm lại và tiếng nói:
-Scairt lấy đèn đây !
Muley thì thầm:
-một phá,t hai phát , ta bắn vào ngọn đèn xe làm Willy cẩn thận. Do vậy hôm nay, hắn phải mang theo một nguòi.
Có tiếng chân lạo xạo trên sàn rồi có ánh đèn pin chiếu ra từ trong ngôi nhà.
-ta bắn vào trong nhà được không ? Muley thật khẽ...nó sẽ không thấy phía bắn từ đâu tới . Phải cho nó cái gì để mà nhớ mới được.
-Được thôi, làm đi bác. Joad đồng ý ngay.
-Đừng làm thế , Casy can nho nhỏ
-làm thế không hay đâu, chỉ vô ích thôi. Hãy suy nghĩ thật kỹ khi làm gì , làm thì phải có lợi mới được.
Lại có tiếng sột soạt gần căn nhà.
-Thôi khỏi bắn, Muley lại nói thầm… thôi dẹp đi .
Tiếng cửa xe đóng lại, ánh ngọn đèn pha quét quanh và huớng ra đừơng trở lại.
-Cúi đầu xuống, Muley nói nhanh.
Họ đồng loạt cúi thấp đầu lại, ngọn đèn pha quét qua họ, chiếu qua và chiếu lại qua cánh đồng bông, chiếc xe bỏ đi xa hơn leo lên cao sau cùng biến mất.
Muley ngồi dậy,
-Willy, cuối cùng hắn luôn bấm đèn pin để tìm. Nó hay làm vậy vì hắn cho vậy là khôn ngoan.
Casy nghi ngại:
-Có thể hắn cho vài người phục ở trong nhà, chờ chúng ta vô đó sẽ tóm hết không chừng .
-Có thể lắm, hai người đợi đây, ta biết quá trò này mà.
Nói xong, một người im lặng bước ra , chỉ nghe tiếng lạo xạo thật khẽ theo huớng đi người đó. Hai người còn lại gắng nghe động tĩnh của người thứ nhất, cho đến khi vào đến trong kia.
Một thoáng sau có tiếng gọi từ trong nhà:
-Tụi nó không có núp lại đâu, vào đi !
Thầy Casy và Joad giờ mới vụt dậy, bước vào cái khoảng tối to lớn căn nhà. Muley gặp hai người gần đống tro vẫn còn bốc khói.
-Ta không nghĩ tụi nó dám để ai lại đây, Muley nói có vẻ tự hào…Willy bị ta đánh gục một lần, một phát , hai phát ta bắn tan hai đèn trước xe nó nên tụi nó cẩn thận vô cùng. Tụi nó không bao giờ chắc chắn ta ở đâu, và không khi nào tóm được ta. Ta chẳng hề ngủ gần ngôi nhà nào.. Nếu hai người dám đi theo ta , ta sẽ chỉ chổ ngủ, ở đó chẳng có thằng nào tóm được các người được đâu.
-Bác dẫn đường đi, chúng tôi theo bác. Cháu không cho là trú ẩn an toàn trong nhà cha cháu đâu , Joad thúc Muley.
 Muley tiến ra cánh đồng, Joad và thầy Casy bước theo. Họ vừa đi, chân đá mấy cây bông đang mọc:
-nhờ mấy cây này mà chúng ta núp được kín đáo đây , Mulley thật lòng
 Họ đi theo một hàng dọc giữa cánh đồng. Ngang mương nước cũ họ trượt xuống lòng mương dễ dàng
-Cám ơn Chúa, cháu đoan chắc và cá với hai người , Joad la lên… có phải đây là cái hang tại bờ sông không ?
-Đúng đó, sao cậu biết?
-Chính cháu đào hang này. Cháu và anh Noah đào nó. Lúc này tụi cháu nói là đào vàng nhưng làm thì như con nít đào hang chơi vậy.
Cái thành mương giờ cao hơn đầu ba người.
-Gần tới rồi, Joad tin tưởng.
- cháu nhớ, rất gần tới hang đó rồi.
Muley thố lộ
-ta luôn ngụy trang (bresh) hang này, không ai thấy được đâu.
Nền hang đào vàng giờ đã đến, nền toàn cát.
Joad ngồi nghỉ trên nền cát sạch.
-không có cái hang này chắc không ngủ được, cháu ngủ chổ này chắc yên, nói xong Joad cuộn cái áo làm gối, đặt dưới đầu.
Mulley kéo tấm chắn ngụy trang lại xong vào phần hang của mình.
-Ta cũng ưa nơi này, ông ta nói vọng qua… ta cảm thấy khó ai tìm ra ta được.
Jim Casy vẫn ngồi yên trên cát, gần bên Joad.
Joad thì thào
-Thầy gắng ngủ một chút đi thầy, rạng sáng chúng ta phải di tới nhà Chú John của cháu ngay .
-Ta không ngủ được, thầy Casy trả lời, …trong đầu ta giờ lắm điều suy nghĩ, 
  Bàn chân ông dãn ra, hai chân khép sát vào nhau. Đầu vị thầy ngữa lên trời, ông ngắm mấy vì sao lấp lánh trên cao. Joad ngáp dài, đặt bàn tay dưới đầu. Hai người im lặng. 

   Cuộc sống thế gới về đêm giờ đây bắt đầu xuất hiện trên mặt đất. Những cái lỗ, hang, bụi rậm bắt đầu nhúc nhích cảnh sinh hoạt của muôn thú. Những con chuột đồng (gopher) bắt đầu di chuyển, mấy chú thỏ  đang mò ra kiếm lá, loài chuột nhỏ chạy thoăn thoắt vụt qua những hòn đất, và những con chim săn mồi đêm bay im re trên đầu chúng .

HẾT CHAPTER 6

translation DHL 31/5/2015 
===========================================

[1]: 
Mối thù truyền kiếp giữa hai dòng họ Hatfield và McCoy khoảng 1863 -1891
xảy ra tại giáp ranh West Virginia và Kentucky, theo vùng Tug Fork và sông Big Sandy. Dòng họ Hatfield ờ West virginia của William Anderson trong khi dòng McCoys ở Kentucky dưới sự cai quản của Randolph "Ole Ran;l" McCoy. Sự thù hận tính từ Epharaim Hatfield sinh năm 1765 và William McCoy sinh năm 1750. Mối thù truyền kiếp được dùng trong văn chương Mỹ ám chỉ cho đối thủ cay đằng và đáng gờm dai dẳng nào đó sau này.