:CHAPTER 3: CHÚ RÙA QUA XA LỘ

CHAPTER THREE

                                                           CHÚ RÙA QUA XA LỘ 

 [đề bài và hình ảnh của  người dịch  ]

wild oat head 

 Hai bên xa lộ bê tông nay đã viền bằng những đám cỏ khô hỗn độn, khô róm, gãy nát . Bông cỏ mạch hoang nặng chĩu, tha hồ bám vào mấy bộ lông chó. Cỏ đuôi chồn thì cắm vào phần sau của móng ngựa. Bông xa trục thảo (clover burr) thì đeo cứng vào lông cừu. Giấc ngủ yên của tất cả loài bông này đang chờ cơ hội trải rộng ra xa,  phân tán mọi nơi, do chúng sở hữu từng loại khí cụ riêng, sẵn sàng đi xa tới mọi nơi. 
                                                                              clover burr

  Nào những cái kim xoắn bay lượn trong gió  trông giống những cái giáo tí xíu, những quả banh tròn có những cái gai tí hon tất cả đều đợi cơ hội có con thú nào đi ngang, từng luồng gió tới lai quần đàn ông, viền váy đàn bà. Tất cả đều thụ động đợi chờ nhưng lại trang bị những 'vũ khí' hết sức lợi hại,bền lặng, nhưng nó ẩn chứa một sức mạnh ban sơ cho vận động .

                                                                                                                            ant lions

   Nắng như nung vẫn nằm yên trên cỏ  , nhưng dưới bóng im thì lũ côn trùng vẫn di chuyển. Lũ kiến thuờng và kiến sư tử  tự lo giăng bẫy . Lũ châu chấu cứ bắn loạn xạ lên trời, cái cánh vàng bật lách cách trong thoáng giây. Những con bọ đất trông giống những con trút tí xíu, những cái chân mềm bước liên tục không ngừng. 

con bọ đất

   Trên đám cỏ bên đường có chú rùa đất đang bò lổm ngỗm. Con rùa cố lê cái mai hình vòm cong trên cỏ, gắng vượt qua phía bên kia không biết làm gì . Những cái cẳng cứng ngắt kèm theo mấy chiếc móng vàng chóe, chân nện chầm chậm qua đám cỏ . Thật sự nó chẳng bước mà vừa thúc vừa kéo, lê cái mai trên thân đi theo. Những sợi mày của lúa mạch giờ rời cái vỏ cứng cùng hạt bông xa trục thảo rụng trên lưng nó xong lăn xuống đất. Phần đầu cải mỏ nhọn như chiếc sừng của con rùa giờ đang lú ra một ít. Giờ mới thấy cặp mắt chú , dữ tợn lẫn chút gì khôi hài dưới hàng lông mày trông giống hai cái móng tay, đang nhìn chằm chặp về trước. 

Chú  đè bẹp đám cỏ khô để băng đi để lại đằng sau cả một vết hằn dài, đối với chú rùa cái xa lộ hay con đê đắp cao chính là một ngọn đồi đang dựng đứng trước mặt. Nó dừng lại một chốc, đầu nghểnh cao. Chú rùa chớp mắt nhìn lên xuống. Cuối cùng chú quyết định vượt qua 'con đê lớn' kia. Hai chân đầy móng của chú vươn tới trước nhưng chẳng hề bám đất. Hai chân sau nó cứ đạp lạo xạo liên hồi trên đám cỏ,trên đá sỏi , hòng kéo lê cái mai nặng nề lết theo.

   Đoạn xa lộ đắp cao như con đê  coi bộ càng lúc càng dựng, làm chú rùa đất phải quay cuồng, dốc hết sức mình. Hai chân sau căng hết ra theo mỗi nhịp đạp hòng đẩy cái mai trên lưng. Cái đầu như cái sừng chú muốn vươn dài ra trước khi cái cổ đã giản hết mức. Dần dà cái mai đã trườn lên được con đê xa lộ vươn qua bức tường bê tông cao bốn phân kia. Hai chân sau áng chừng như chỉ giữ công việc độc lập là cố làm sao đẩy cho được cái mai rùa vượt được bức tường này. Đầu chú vẫn nghểnh cao như cố nhìn qua bức tường này và toan tính chuyện vượt qua mặt đường xi măng rộng cùng bằng phẳng trước mắt chú. Giờ  hai tay trước bám chắc vào vào đầu bức tường, căng ra, chú bắt đầu đu lên. Cái mai  từ từ nhích lên cuối cùng cũng lọt được lên mép đường. Chú nghỉ mệt một lát. Một con kiến đỏ chạy lọt vào trong cái mai, . Con kiến muốn vào  phần thịt mềm mại bên trong.

   Đầu và cẳng con rùa vội thụt ngay lại. Cái đuôi cứng như thép vội chận ngay lối vào. Thân,cẳng con kiến đỏ bị nghiền nát. Một hạt bông cỏ  mạch bị cái cẳng trước đem lọt vào trong mai. Chú nằm nghỉ một chập khá dài, cổ rướn dài ra. Chú rùa chau mày, đôi mắt khôi hài đảo quanh nghe ngóng. Giờ cẳng và đuôi lại ló ra. Hai cẳng sau giờ tiếp tục công việc, căng đều như cẳng voi. Mai rùa tạo  thành một góc đứng làm sao cho hai chân trước với được nền đường. Hai cẳng sau tiếp tục chọi...chọi, cao...cao nữa; hai cẳng sau tiếp tục nâng cái mai lên dần. Cuối cùng cái điểm mang hết sức nặng con rùa đã được nâng lên tới đích, phần trên cùng nằm ngang lại, hai cẳng trước của nó giờ đã chạm mặt đường.  Thế là xong. Nhưng đầu của cái bông lúa mạch hoang đang bị cái cẳng trước chú rùa giữ lại ở phần cuống. 

a sedan

   Giờ chú có thể bò thoải mái. Bốn cái cẳng đều hoạt động. Cái mai lúc lắc tiến nhanh về trước. Chợt có  người đàn bà khoảng tứ tuần lái chiếc xe bốn cửa lại gần. Thoáng thấy con rùa bà vội lách xe phía phải tránh nó. Chiếc xe rít lên một tiếng cùng bốc lên làn bụi vàng. Hai bánh kia hơi hỏng lên một ít và trở lại thăng bằng trên mặt đường. Chiếc xe bám lại vào mặt đường tiếp tục chạy nhưng chậm hơn lúc trước.

 Chú rùa vội rụt đầu núp vào trong chiếc mai. Sau một giây, chú lại vội vã bò tiếp. Mặt xa lộ giờ nóng như thiêu đốt. Một chiếc xe tải cở nhỏ trờ tới. Vừa lúc chiếc xe đến gần, thấy con rùa gã tài xế lách chiếc xe vào cán cho được. Bánh trước chiếc xe cán vào mép cái mai làm con rùa bật lên cao, quay mòng mòng như đồng tiền, bắn ra ngoài con lộ. Chiếc xe tải tiếp tục lấy lại tay lái, dông mất.

  Nằm ngữa trên chiếc mai, chú núp kỹ trong đó rất lâu. Mấy cái cẳng lại chới với trong không khí, như muốn bám vào cái gì đó để lật thân mình dậy? Cẳng trước chợt đụng vào một mẫu đá thạch anh. Dần dần nó lấy thế, cái mai nghiêng từ từ, cuối cùng nó đã lật lại được. Mẫu bông cỏ mạch hoang rơi ra, ba cái hột cỏ may dính vào mặt đất. 

Chú tiếp tục lê thân mình xuống đoạn đất cao của xa lộ.  Cái mai tiếp tục kéo đất bụi lên trên bao hạt cỏ. Chú đã lọt vào con đường đất tiếp tục lê lết tấm thân, cái mai tiếp tục vẽ dài những vệt cạn ngoằn ngoèo trên mặt đường. Đôi mắt già nua, dị đời của chú vẫn huớng về trước. Cái mỏ cứng như cái sừng, lép nhép hơi hở ra. Mấy chiếc móng vàng chóe để lại vài dấu vết càn cạn trên lớp bụi đường.

John Steinbeck /The Grapes of Wrath (1939)

translation of DHL  8/5/2015

Read “Chapter 3 (The Grapes of Wrath)” by John Steinbeck on Genius