QUÁN BÊN ĐƯỜNG

"không phải chỉ là cái nhìn ước ao, hi vọng, thèm khát mà là cái nhìn sửng sốt, sao trên đời lại có THẨU KẸO TO đến thế kia ?... " 

John Steinbeck ,The Grapes of Wrath, p. 217

CHAPTER 15

CON ĐƯỜNG GIÓ BỤI

      Dọc theo Xa Lộ 66 người ta thấy mấy bảng hiệu hamburger như Al & Susy's Place, Carl's Lunch, Joe & Minnie, Will's Eats. Đó là những loại tiệm xây dựng bằng ván. Mặt trước thường thấy hai trụ xăng, phía sau là cái cửa kiếng, tiếp đến là cái quầy dài, ghế ngồi chân cao, tay vịn sắt. Ba máy đánh bạc gần cửa, chán khối tiền bạc bên trong mặt kiếng của ba cái máy sẽ mang lại. Cái máy hát phono đặt kế đó với một chồng dĩa hát tự động thay dĩa, phát ra các bài để nhảy như "Ti pi ti pi Tin" [1] "Thanks for the Memory"của  Binh Crosby , Benny Godman. Cuối quầy một cái kệ có cửa che, trong bán mọi thứ như thuốc ho, thuốc chống buồn ngủ caffeine sulfate, No-Doze, kẹo, thuốc hút, dao cạo râu, aspirin, thuốc chống đau đầu Bromo-Seltzer, đau bao tử Alka-Seltzer. Trên tường treo đầy các quảng cáo, hình các cô gái đang bận áo tắm, ngực nở eo thon, khuôn mặt mịn màng trong mấy bộ đồ tắm trắng tinh, tay còn cầm quảng cáo chai Coca-Cola, ,miệng tuơi cười . , những gì bạn mục kích để mời bạn mua Coca-Cola. Tiếp đó là cái bàn dài, nào muối, nào tiêu, nào hũ mù tạt (mustard), cùng giấy lau miệng. sau kệ hàng còn có một vòi bia, kế lưng nó là bình nấu cà phê, sáng bóng đang bốc hơi, mức cà phê hiện lên sau mặt thuỷ tinh của cái mặt đo của nó. Bánh mứt xếp đặt từng chồng hình tháp, 4 lớp trong cái lồng sắt; nào bánh nướng, cốm bắp, xếp đặt đẹp mắt.


TI PI TI PI TIN song 1930s

Bảng quảng cáo láng bóng, với những cái tựa:

Mứt  Mẹ  Hay Làm. Nợ Là Kẻ Thù, Hãy Làm Bạn , Đàn Bà Hút Được  Nhưng Cẩn Thận Nơi Bạn Vứt Tàn. Ăn ở Đây và Để vợ bạn Coi Con thú Cưng. IITYWYBAD? (If I Tell You Why You Buy A Drink )(Xin mời bạn mua một món uống).

  Cuối mấy cái bếp nấu, có mấy nồi thịt hầm, khoai, nồi thịt um, bò nướng, thịt heo quay vàng rộm đang chờ cắt mỏng.

Cái tên Minnie, Susy, hoặc Mae đều dùng gọi một người đàn bà trung niên đang đứng bán sau quày hàng. Đầu tóc bà uốn quăn, phơn phớt hồng nằm trên khuôn mặt lấm tấm mồ hôi. Giọng bà nhỏ nhẹ ghi hàng (order) khách gọi, nhưng khi nói vói với nhà bếp,  nghe oang oác như tiếng công kêu. Không ghi order cho khách, bà lo lấy đồ lau sạch kệ hàng, chùi sáng bóng lại bình nấu cà phê. Người nấu bếp, tên Joe còn gọi là Carl hay Al, đúng kiểu trong cái áo khoác và tạp dề trắng. Dưới vành mũ, mồ hôi anh ta lấm chấm trên vầng trán trắng bệch. Anh ta dáng buồn buồn, yên lặng, ít nói, chỉ thoáng ngẩng lên mỗi lần mang đồ lên. Tiếp tục, cạo lại vỉ nướng, áp mấy cái hamburger lên đó. Anh liên tục làm theo món hàng bà Mae kêu, trình tự, đàng hoàng, lại tiếp tục cạo vỉ, chùi lại mặt vỉ bằng miếng vải bố. Anh vẫn trầm lặng làm việc.

Bà Mae là người cho ta tiếp xúc. Có lúc bà cười, lúc lại nổi cáu, bùng nổ không biết khi nào. Bà cười, mắt tìm về quá khứ- và dừng ngay lúc tài xế xe tải ghé đến. Làm ăn nhờ vào họ. Những chiếc xe tải dừng chính là lúc khách hàng đang đến. Không thể nào lừa gì được với những bác tài này, họ biết. Họ đã biết những người tài xế này từng có thói quen nào rồi. Bán cà phê ôi cho họ  coi như mất ngay mối làm ăn. Bán cho họ đàng hoàng thì lần sau còn mong họ ghé lại. Bà Mae gắng nở nụ cười thật tuơi tiếp các tài xế loại này. Bà giữ tóc lại đằng sau để ngực mình cao thêm khi tay đưa cao. Một ngày qua đi nhiều điều tuyệt vời; những thòi gian lý thú, với những câu chuyện tiếu lâm vui nhộn. Al trái lại, chẳng bao giờ thấy anh ta nói. Anh chẳng phải là người dễ giao thiệp. Thỉnh thoảng anh chỉ thoáng cười khi nghe câu pha trò nào đó, nhưng anh chẳng cười lớn tiếng. Có lúc anh nhìn lên nghe giọng nói liếng thoắng của bà Mae, rồi lại tiếp tục dùng nĩa cạo sạch vĩ nướng, các lớp mỡ trong chão hay quanh vành dĩa. Dùng nĩa, anh ép nướng xèo xèo mấy miếng thịt hamburger trên vĩ. Những miếng bánh mỳ tròn đã chẻ hai, anh cho lên dĩa xong hơ nóng lại.  Anh dùng nĩa dằn thêm một lớp hành lên mặt miếng thịt bằm đó. Úp nửa miếng mỳ tròn lên mặt thịt, nửa miếng kia anh xoa thêm một lớp bơ, vài lát mỏng dưa ngâm chua. Luồn nĩa dưới miếng mỳ có thịt, vừa giữ nó và lật lại. Úp miếng mỳ có thoa bơ lên trên, xong xuôi anh đặt lên cái dỉa nhỏ hơn. Thêm góc tư trái dưa chua, hai trái ô liu đen kèm theo cái bánh mỳ thịt vừa làm xong đó, xong Al chuồi chiếc dĩa chạy vụt xuống cuối quầy như trò chơi ném dĩa. Anh lại tiếp tục dùng cái nĩa cũ cạo sạch mỡ, mắt đăm chiêu trông chừng nồi thịt hầm.

Xe chạy vùn vụt trên Xa Lộ 66. Những chiếc xe mang bảng số từ các tiểu bang: Mass, Tenn, R.I., N.Y., Vt., Ohio. Tất cả chạy về hướng tây. Những chiếc xe tốt chạy đến sáu muơi lăm dặm một giờ.

Có người chạy với chiếc Cords trông giống cỗ quan tài đặt trên bốn bánh xe vậy.

Nhưng, lạy đức Giê Su, làm sao họ chạy được?

   Còn chiếc La Salle thì sao ? Theo tôi, chẳng cần tham lam (ain't a hog); tôi sẽ chọn đi chiếc La Salle.

   Nếu bạn muốn đi chiếc lớn hơn, loại Cad có được không? Nó lớn hơn và chạy nhanh hơn một ít.

Ta sẽ tự chọn chiếc Zephyr. Ông bạn sẽ không ưa lái chiếc nào vô giá trị , nhưng bạn chọn xe quý còn chạy nhanh nữa. Thế thì để tôi chọn chiếc Zephyr.

-  Ồ, thưa ông,  ông lại cười to lên rồi.
-Thôi ta lại chọn chiếc Buick hay 'Puick' . Cũng tốt chán.

Nhưng, thật khốn nạn, sẽ hết tiền theo loại Zephyr, nó chẳng lừa được ai.

-Ta chẳng cần. Ta chẳng thích và không mó tay vào những đời xe của Henry Ford. Ta không thích ông này và chẳng mua gì . Bạn hãy cho anh em vào làm hãng này một lần thử xem, sẽ nghe anh em bạn nói về ông này.

 -  Ồ, chiếc Zephyr chạy yếu xìu!

   Xe lớn tiếp tục chạy trên đường này. Những người đàn bà uể oải nhuốm đầy bụi đỏ dọc đường. Họ khư khư ôm bao thứ thứ lỉnh kỉnh: kem, dầu bôi, thuốc màu trong mấy cái lọ nhỏ chứa thuốc bôi đen, hồng, đoe, trắng, lục, bạc dùng thay đổi màu tóc, mắt, môi, cho đến lông mày, lông mi cùng cả nón của họ. Họ chú ý đến mấy thứ hạt, thuốc viên uống cho nhuận trường. Luôn cái túi đựng những loại chai, ống tiêm, thuốc viên, thuốc bột, thuốc nước, dầu bôi để an toàn trong giao hợp, không mùi và ngừa thai. Khác xa với áo quần lếch thếch bên ngoài; Thật là cả một trời phiền toái!

Người ta thấy nếp thâm quầng quanh mắt họ, những nếp nhăn đầy bất mãn từ miệng chảy xuống. Mấy cái nịt vú nhỏ bé phải nâng đỡ những bộ ngực đồ sộ. Bụng và đùi họ ép sát trên mấy cái thùng nhựa. Miệng họ rên rỉ, mắt ủ ê, do thù hận nắng, gió cùng bụi đường. Họ căm giận sự thiếu thốn miếng ăn cùng mệt mõi. Họ ghét bỏ thời gian vì hiếm khi thấy họ đẹp, lại luôn thấy họ già nua.

Bên cạnh họ là những người đàn ông bụng hơi phệ. Những người này bận vét mỏng, đội mũ Panama hơi rộng vành; sạch sẽ, hồng hào nhưng đôi mắt đầy bối rối, âu lo do chưa được nghỉ ngơi hay kế hoạch chưa thành. Họ thèm khát sự bảo vệ, áng chừng nó đã biến mất trên mặt đất này. Họ mang phù hiệu khách sạn và dịch vụ trên ve áo, những nơi này họ có quyền đi lại với những gì ung dung cùng tự tin vào công việc cao quý vì chính họ tự biết họ đã gìn giữ hết cái cảnh trộm đaọ nơi này. Họ là những con người làm ăn mẫn cán đến thế dù có lời đồn cho họ là ngu ngốc; họ là những kẻ đầy lòng nhân ái cùng tử tế biết bao dù phải làm việc theo nguyên tắc thuơng nhân; đời sống họ vẫn phong phú bao dung dù rằng phải thường xuyên chịu đựng bao mệt nhọc.  họ biết thế; và giờ là thời gian để họ làm việc và không còn chút e dè nào nữa.

Có hai ông bà khách đi California; họ vào ngồi tại phòng đợi của khách sạn Beverly -Wilshire vời cái nhìn như thầm ghen tức với những người đang đi qua trước mắt, cũng xin nhắc với bạn rằng họ tới California để thấy rặng núi này tới răng núi khác cùng những cây cối vĩ đại . Ông thì cặp mắt lộ vẻ bồn chồn,lo lắng; còn bà đang lo ngại ánh nắng làm cháy da mình không. Ông Bà này ra đi để nhìn cho được thấy cái đại duơng mang tên Thái Bình ra sao.  Ta dám cá với các bạn cả trăm ngàn đô la nhưng lại không ăn xu nào rằng ông ta sẽ nói "Té ra cái biển này không lớn như anh nghĩ" còn bà sẽ ghen tị với những thân hình tròn trịa trẻ trung trên bãi biển. Đi tìm California té ra giống hệt như quay về nhà thôi. " cái bà em không biết tên (so-and so) ngồi cạnh bàn chúng ta ở Khách Sạn Trocadero đó. Cái bà sao mà bê bối nhưng bà ta ăn bận thật đẹp" Rồi ông kia lại nói " anh có nói chuyện với mấy người làm việc hoạt bát ngoài kia. Khi nào mình thoát được vòng tay kiểm soát của ông tổng thống nước mình trong Toà Bạch Ốc thì hi vọng mấy gã đó mới hết cơ hội " Còn bà thì tiếp " trong cuốn phim của Warner đó anh biết đó, cô ả mắc bệnh giang mai vì ngủ với gã ta suốt hành trình trong cuốn phim đó. Ô, cô ả phải nhận cái hậu mà cô ả đi tìm là vậy"..Tiếp tục câu chuyện cũng không xoá hết nét lo âu trong đôi mắt ông bà này. Cái miệng luôn bĩu môi chưa thoáng nét vui vẻ lần nào.

Có chiếc xe to lớn đang chạy với tốc độ sáu muơi.

    -Em cần một ly nước đá lạnh

    - Ồ, gắng xí nữa đằng trước này rồi. Ta dừng lại nhé?

     -Anh nghĩ uống ở đây có sạch sẽ không vậy ?

     -Thứ sạch sẽ này ngang tầm với em đang tìm tại cái xứ sở bị Thiên Chúa bỏ rơi đó em ơi .

     -Ồ, vậy thì tạm mua chai soda đóng chai cũng được.

     Chiếc xe to kia thắng rít lại. Ông chồng béo phệ cố gắng dìu vợ mình ra khỏi xe.

Mae thoáng nhìn phớt qua hai người khách này lúc họ vào. Al hơi nhìn lên một chút xong tiếp tục nướng thịt. Mae biết ngay mà; họ chỉ mua uống lon soda 5 xu thôi, nhưng lại chê là không đủ lạnh. Còn bà vợ lại vơ hết sáu miếng giấy chùi miệng xong lại vứt trên nền nhà. Còn gã chồng thì che miệng vừa than phiền ca cẩm tới Mae. Bà vợ giờ đây lại khịt mũi y như đang ngữi mùi thịt thối ở đâu không bằng; rồi họ vội đi ra lại nguyền rũa người miền Tây sao cứ muôn đời thiếu thiện cảm mãi thế. Còn Mae đọi họ đi rồi, bà ta sẽ nói với Al rằng đó là hạng người bần tiện nhất thôi. (shitheels)

   Tài xế lái xe tải đây mới "đúng là khách "(that's the stuff).

  Có chiếc xe tải đang tới. Hi vọng họ dừng lại nhưng đừng có làm hoài những thói bần như trước. Này Al, Khi ta làm ở khách sạn Albuquerque, ta thấy họ chuyên ăn cắp vặt. Xe càng to thì họ càng ăn cắp nào khăn tắm, nào đồ mạ kền, nào hộp đựng xà phòng nhiều thứ lắm ta không kể hết.

  Này Al, hơi buồn mà nói với cậu rằng, cậu biết xe lớn có khách sộp hơn ở đâu vậy? Đã sinh ra làm cái nghề với thứ xe này cậu chẳng khá gì đâu.

  Chiếc xe chở hàng, một tài chính cùng một tài phụ.

Rồi họ dừng lại mua một ly cà phê Java ra sao?   
Ta biết chẳng khá mấy .

Công việc xong chưa ?

Ồ, chúng ta xong trước hết rồi !

                                          Java Coffeee in 1930

  Họ dừng lại rồi. 'Con ngựa chiến già' dừng tại đây rồi. Thật khoái có cà phê Java thơm ngon nữa đây.

  Chiếc xe vận tải dừng lại. Hai gã tài bận loại quần tài xế, giày cao cổ, áo jacket ngắn, đội mũ lưỡi trai kiểu nhà binh. Cánh của kiếng đóng sầm lại.

-Chào Mae, ra sao rồi ?

-Ồ, cũng khá nếu không phải là “Bill BỰ Chuột Nhắt” đó nhé ! Sao mấy anh đi bao lâu  mới về lại ngang đây vậy ?

-Cả tuần rồi đó .

                                                                                nickel (5 xu)

 Gã kia thì đặt đồng 5 xu (nickel) vào cái máy dĩa phono, xong chăm chú nhìn cái cần gắp dĩa nhạc tự động chọn cho ra giọng hát vàng của Bing Crosby mới thôi ...

"Thanks for the memory, of sunburn at the shore- You might have been a HEADACHE, but you never were a BORE ..."

Gã tài  vừa hát theo cố trại giọng chọc cười cho Mae nghe----you might have been a HADDOCK but you never was a WHORE---

   Mae cười phá lên.
 -Ông bạn nào thế hả Bill ? vừa quen nhau trên đường phải không ?

Gã tài đầu tiên đặt đồng 5 xu vào cái máy kéo đánh bạc, thắng 4 bận, xong cất tiền lại rồi bước tới quày:

-Ồ, thắng bại ra sao rồi ?

-Cho một ly Java, có bánh mứt gì nào ? -kem chuối, kem thơm, kem sô cô la trộn táo.

-Cho kem trộn táo-Khoan đã-cái lớn kia là gì vậy ?

Mae đỡ cái lớn nhất xuống và ngữi. 
-Kem chuối đây.

Cắt một miếng thật lớn và làm cái bánh kem chuối lớn nhất cho khách.

Gã đang đứng tại máy đánh bạc lên tiếng
- cho luôn hai cái đi bà .

-Hai bánh đây. Này Bill !  kiếm ra cái tranh khắc nào không ?

-Ồ, có một cái đây.

- Trước đàn bà phải cẩn thận một chút đấy.

-Ồ, không can gì đâu . Ngày xưa học trò nhỏ đi học trễ thầy giáo bảo " Sao lại trễ ?" học trò nói "con phải đem bò cái đi chịu giống" Thầy lại nói " sao ông già con không làm được à?" Học trò " Ông già chắc làm được thôi , nhưng đâu có khoẻ bằng bò đực hả thầy "

Mae cười lên khành khạch, tiếng cười khô khốc. Al đang cắt hành trên thớt, ngước lên cùng cười theo, xong lại vội cúi xuống tiếp tục làm. Tài xế xe tải mới là khách đáng phục vụ. Cứ mỗi lần mua, họ sẽ trả hai muơi lăm xu gồm 15 xu tiền bánh cùng cà phê và mười xu tiền cho Mae. Và họ chẳng nhọc công lo thêm gì nữa.



  singer  Bing Crosby (1903-1977)

Khách  ngồi trên ghế, những cái thìa còn dựng trên mấy cốc cà phê, qua thời gian trong ngày. Lúc này, Al tiếp tục cạo cái vĩ nướng thịt, tai lắng nghe nhạc như im lặng chẳng bình phẩm gì. Tiếng hát của Bing Crosby đã ngưng. Cái dĩa hát được gắp trở về nằm lại vị trí chồng dĩa. Ngọn đèn tím trên mặt máy vụt tắt. Đồng năm xu (nickel)đã điều khiển một sức mạnh máy móc vùa làm cho Crosby hát, cho tiếng ban nhạc trong máy trổi lên, đồng nickel này từ cái lỗ vừa rơi tòm vào cái hộp đựng tiền nơi nguồn lợi phát sinh. Đồng năm xu này khác với hầu hết tiền bạc khác, khi nó thực sự biết hoàn thành công việc, khi nó chịu trách nhiệm vật lý đối với một phản úng nào đó.

Hơi cà phê phùn phụt bốc ra từ bình nấu. Máy nước đá thỉnh thoảng cho ra một nhúm đá lạnh xong lại ngưng. Chiếc quạt điện đằng góc phòng đều đặn quay lui tới, đẩy luồng hơi nóng ra khỏi phòng. Trên xa lộ 66 xe cộ vẫn ầm ầm chạy ngang.

-Họ có ghé đây, phần nhiều là xe từ Massachusetts cả.

 Mae nói như giải thích. Bill Bự túm miệng ly, sao cho cái muỗng cà phê lọt giữa hai ngón tay đầu và thứ hai  của gã. Gã phà mạnh hơi cho nguội bớt cà phê:

-Mấy người chắc phải tránh xa khỏi con lộ 66 này thôi. Xe cộ đâu mà nhiều thế ? giống như tất cả xe nước này đều dồn vào con đường 66? Chiếc nào cũng đều hướng mũi về hướng tây. Ta chưa bao giờ thấy cảnh này. Thật ra còn có vài chiếc trông rất đẹp nữa.

  Gã  đi theo phụ hoạ:

-Sáng nay tụi mình còn thấy một xác xe nữa. 

-Đúng, có xác xe bị đụng. Chiếc Bid Cad màu kem chuyên chở hàng đụng chiếc xe tải khác. Cái két nước bẹp dí lui phía tài xế. Phải lúc này chắc chạy đến 90 dặm một giờ là ít. Tay lái móc vào tài xế làm anh ta đu đưa như con ếch bị móc đong đưa vậy. Chiếc xe giờ chẳng còn gì. May lúc đó chỉ có mình tài xế thôi.

Al đang làm ngước lên:

-Thể chiếc tải kia ra sao?

- Giê Su ơi! chẳng phải xe tải chở hàng. Chiếc thứ hai này thì toàn là nồi niêu, song chảo, nệm ngủ, con nít và cả gà nữa.! Chú mày biết đó, họ cũng lái về hướng tây đó mà. Khi ngang tụi này, chiếc này chạy cũng chín muơi cố vượt tùi này mà. Họ nhắm mắt mà lái , đúng lúc chiếc kia ngược chiều chạy lại. Chúa ơi! cái cảnh áo quần tung toé bay lên trời, nào gà nào trẻ con. Tụi này dừng lại. Một đứa nhỏ chết, ông già lái xe đứng chết trân ngó xác em nhỏ không nói được lời nào giữa đống xà bần. Lạy Chúa Toàn Năng, trên đường lúc này sao đầy những gia đình khốn khổ. Họ đổ xô về hướng tây làm gì, không biết cái khốn nạn chỗ nào đã xô đẩy họ ra đi như thế?

 Mae chen vào:

-Không biết tại sao họ đi hết như thế ? có lúc họ ghé mua ít xăng nhưng chẳng khi nào thấy họ vào mua nỗi cái gì thêm ở đây. Người ta đồn họ ăn cắp , nên tiệm này chẳng bỏ gì ở ngoài do đó chẳng bị mất gì.

Bill Bự vừa thong thả nhai bánh vừa nhìn ra khung cửa kiếng:

-Lo cột chặt đồ của bà lại đi, dân bà vừa nói xấu giờ đang tới kia kìa!

con tiep 1 ky

=====================================================================
>